Flix flux flax florian

Door Hans Bourlon, CEO van Studio 100

Ik haalde mijn smartphone boven en tikte op Shazam. ‘‘Der Vogelhändler’, een operette,’ zei ik. Frans stond paf. Ik ging meteen voort op mijn elan en liet via Youtube en Spotify de mooiste operettes zien en horen. Ik zocht de componisten op via Wikipedia en toonde onze straat via Google Earth. ‘Het weerbericht, de radio, de kranten, mijn agenda, alles zit hierin. Maar het is eigenlijk een telefoon waar je kan mee mailen en sms’en.’

Als kers op de taart legde ik mijn smartphone boven op een schilderij en gaf het kunstwerk een duwtje. ‘Voilà, zelfs een waterpas zit erin. Wist je, Frans, dat zo’n toestelletje krachtiger is dan de supercomputers van de jaren zestig?’

Frans bekeek zijn nieuwe gadget grondig en stopte het terug in het doosje. ‘Weet ge wat dat allemaal kapot aan het maken is? Weet gij hoeveel mensen hierdoor op straat zullen vliegen?’ ‘Frans, technologische vernieuwing kan je niet stoppen. En daarbij, voor al het oude komt zoveel moois in de plaats. ‘Armoede, ja’, zei Frans.

Frans heeft een punt. De digitalisering kan een catastrofe zijn voor traditionele bedrijven, met mogelijk massaal jobverlies tot gevolg. Vooral repetitieve middenklassejobs zullen niet ontsnappen aan automatisering. De universiteit van Oxford heeft onlangs 700 beroepen onderzocht. Door de snel om zich heen grijpende digitalisering loopt 47 procent de komende twintig jaar het risico te verdwijnen.

De digitalisering doet fysieke grenzen vervagen en verzwakt bedrijven die enkel lokaal actief zijn. Mastodonten dreigen de plak te zullen zwaaien. In de mediaindustrie, waar taal nochtans een natuurlijke barrière aanlegt, zijn globale spelers als Youtube, Apple en Netflix al ongezien dominant. Economische omwentelingen brachten altijd al winnaars en verliezers. Maar de digitalisering van vandaag lijkt uit te draaien op ‘the winner takes it all’. En - Frans heeft gelijk - op een mogelijke verarming van grote bevolkingsgroepen.

Toch wil niemand terug naar een tijd zonder computers en smartphones. Net zoals niemand ooit heimwee kreeg naar de spade nadat hij de bulldozer aan het werk had gezien. Ook bij vorige omwentelingen dook het doembeeld van werkloosheid en verarming op. Maar er ontstonden nieuwe sectoren en andere jobs. En op lange termijn was het resultaat een beter leven en meer welvaart voor een grotere groep mensen. Finaal zal dat ook het scenario van de omwenteling door de digitalisering zijn.

Deze week zag ik Frans opnieuw, in het schijnsel van mijn koplampen. Hij stond tussen de bomen, op een plaats ver van huis. Ik stopte. Frans deed vreemd, alsof hij me niet herkende. ‘Stap in, ik breng je naar huis’, zei ik. Op dat moment kwam zijn zoon aangereden op de fiets, starend naar zijn smartphone.

‘Gevonden’, riep hij. ‘Een paar maanden geleden is bij mijn vader dementie vastgesteld. Hij kan erg verward zijn. Soms loopt hij weg. Ik heb zijn smartphone in zijn zak genaaid. Als hij verdwijnt, vind ik hem met de terugvindfunctie altijd terug. Zo wordt het toestel dan toch nog gebruikt.’ Hij lachte even.

Ik bracht Frans met de auto naar huis. ‘Flix flux flax florian’, neuriede hij, de gedachten voor altijd verzonken in een ver verleden.