Met een darwiniaans liberalisme is Open VLD ten dode opgeschreven

De geloofwaardigheid van de partij herstellen vergt tijd, lef, organisatorisch talent en vooral een nieuwe visie op het liberalisme in de 21ste eeuw.

Om versterkt uit het diepe dal te kruipen waarin het partijbestuur van de afgelopen tien jaar Open VLD heeft gestort, moeten de toekomstige voorzitter en zijn team durven te denken over hoe het liberalisme zich verhoudt tot 21ste-eeuwse uitdagingen zoals de toenemende (multireligieuze) diversiteit, de groeiende ontevredenheid met de representatieve democratie, de lokroep van extreme partijen, de klimaatuitdaging en de toenemende grip van de overheid op de samenleving.

Rijk en arm

De Vlaamse liberale partij is altijd een partij geweest van en voor rijke Vlamingen. Ook dat zal anders moeten.  Armoede vernietigt vrijheid in de brede zin van het woord. In Vlaanderen leven meer dan 520.000 Vlamingen met een inkomen onder de armoedegrens.

Het Vlaamse liberalisme moet rekening houden met de vrijheid van de modale en minderbegunstigde Vlaming en kan niet anders dan ook oog te hebben voor materiële en sociale ontbering.

Het zijn de ultieme vernietigers van kansen op een succesvolle schoolloopbaan, een voldoening gevende job, een degelijke levensstandaard, een kans op ontplooiing én erkenning als volwaardige burger in een gemeenschap van gelijken.

Armoede definiëren we als een netwerk van sociale uitsluitingen dat zich uitstrekt over meerdere gebieden van het individuele en collectieve bestaan. Het scheidt de personen in armoede van de algemeen aanvaarde leefpatronen van de samenleving. Die kloof kunnen ze niet op eigen kracht overbruggen.

Hoe los je dat op? Door in te zetten op inclusieve economische groei en jobcreatie, door de sociale zekerheid te versterken en door een betere begeleiding op maat van mensen die om tal van redenen in een precaire toestand belanden. Dat doe je vooral niet door allerlei systemen in het leven te roepen die de financiering van die sociale zekerheid onderuithalen.

Fiscaliteit

Vrijheid is ook genieten van het inkomen waarvoor je gewerkt hebt. Zonder een ernstige fiscale hervorming waarbij het progressieve karakter van de fiscaliteit in het algemeen belang bewaard blijft, blijft economische vrijheid een frustrerende illusie.

Vrijheid en verantwoordelijkheid gaan samen. De vraag of de overheid zorgvuldig omspringt met schaarse publieke middelen is cruciaal voor een geloofwaardige liberale partij. Een kerntakendebat blijft daarom essentieel.

De Vlaamse liberalen hebben op dat vlak een bedenkelijke reputatie opgebouwd. Denk aan de onverantwoorde subsidies voor de aankoop van elektrische auto’s en aan het gigantische mattheuseffect daarvan dat de reputatie van Open VLD als een partij van de rijken alleen heeft versterkt.

Wie de liberale democratie genegen is, zal niet anders kunnen dan met een verscherpte aandacht de inbedding van de liberale partij in de samenleving maximaal na te streven. Mensen moeten telkens opnieuw overtuigd worden van het belang van een authentiek liberalisme dat zich niet beperkt tot economische vraagstukken.

De laatste keer dat het Vlaamse liberalisme een update kreeg, was onder Guy Verhofstadt met zijn Burgermanifesten, waarin het individu heilig werd verklaard en de staat werd verketterd.

Darwin

Een darwiniaans liberalisme dat geen reden van bestaan meer heeft. Het is tijd om een nieuw hoofdstuk te schrijven dat een hedendaagsere invulling geeft aan het liberalisme in een veel complexere nationale en internationale context.

Kiest de partij voor meer van hetzelfde of voor lef en verandering? Van alle plannen en toelichtingen van kandidaat-voorzitters die ik tot nu gelezen heb, kwamen die van Frederic De Gucht als meest geloofwaardige over.

De man heeft een visie, een doordacht plan en de oprechte ambitie om het liberalisme in Vlaanderen weer op de kaart te zetten. Het enige dat hem in de weg staat, is zijn familienaam.