Opletten met extra lopende overheidsuitgaven

De coronacrisis is een zware klap voor de overheidsfinanciën, met hallucinante cijfers. Onze overheidsschuld zou toenemen tot bijna 120 procent van het bruto binnenlands product, het niveau van eind jaren 90. Volgens de Europese Commissie zou de schuld dit jaar uitkomen op zowat 550 miljard euro.

Al te vaak worden in die context uitspraken bovengehaald als ‘we zadelen onze kinderen op met enorme schuldenbergen’ of ‘we stelen van de toekomst’. Dat is te kort door de bocht. Zonder extra overheidsuitgaven zou de structurele schade voor de economie nog meer oplopen, wat ook onze toekomstperspectieven zou ondermijnen.

Dat neemt niet weg dat het pad naar gezonde overheidsfinanciën lang en moeizaam zal zijn, en dat de overheid ook vandaag al verstandig moet omspringen met extra uitgaven.

Om onze overheidsfinanciën weer op de rails te krijgen en de financiële houdbaarheid van onze welvaartsstaat te vrijwaren moeten we ons groeipotentieel versterken en het begrotingstekort weer onder controle krijgen. Sterkere groei kan door nu de structurele schade te beperken met tijdelijke steunmaatregelen, door veel meer te investeren in groeibevorderende projecten zoals infrastructuur en digitalisering en door hervormingen die de werking van onze economie verbeteren, onder meer op de arbeidsmarkt. Daarnaast zijn inspanningen nodig om het begrotingstekort weer binnen de perken te krijgen. Volgens de Nationale Bank bedraagt dat tekort zonder bijsturingen in 2023 bijna 6 procent van het bbp.

Verstandig beleid

België blonk de voorbije decennia op zijn zachtst gezegd niet uit in verstandig budgettair beleid, en ook nu zijn de eerste indicaties niet meteen geruststellend. Positief is dat er heel wat plannen zijn voor extra overheidsinvesteringen, al zijn die niet allemaal even productief.

Op het vlak van structurele hervormingen om onze economie te versterken blijft het echter opmerkelijk stil. Ondertussen werden wel al belangrijke permanente verhogingen van lopende uitgaven beslist, onder andere in pensioenen en zorg, terwijl voor extra investeringen vooral gewacht wordt op Europese middelen.

Net als na eerdere crisissen dreigen de lopende overheidsuitgaven naar een structureel hoger niveau te klimmen. Volgens de Europese Commissie blijven die ook in 2022 ruim boven 50 procent van het bbp hangen, op Frankrijk na de hoogste van Europa. Zo wordt het moeilijk om onze overheidsfinanciën na deze crisis weer op de rails te krijgen.

Bart Van Craeynest

Hoofdeconoom bij Voka en auteur van het boek Terug naar de feiten