Schuldherschikking naar Griekse kalenden

Pikant detail: de partij van Alexis Tsipras stuurt aan op een schuldkwijtschelding van maar liefst 50 procent. Dat is net hetzelfde als wat Duitsland in 1953 kreeg in de nasleep van de Tweede Wereldoorlog.

Dit lijkt een herhaling van het bekende scenario: de voorbije jaren wachtten de wereld en Europa verkiezingen of cruciale parlementaire stemmingen telkens met ingehouden adem af. De Grieken beseften maar al te goed dat ze de eerste dominosteen in handen hadden om de eurozone te doen omvallen. Ze aarzelden niet om dat uit te spelen en slaagden er dus vaak in om minstens een deel van hun eisen te laten inwilligen.

Deze keer zullen ze daar niet in slagen. Eerst en vooral is het besmettingsgevaar naar andere perifere landen vandaag veel kleiner. Die landen hebben al heel wat budgettaire en structurele inspanningen geleverd, waardoor de kans op een overslaande Griekse vonk veel kleiner is. Bovendien staat ook de Europese crisisbestrijding vandaag veel steviger. Niet alleen is het Europese stabiliteitsmechanisme opgetuigd, de ECB heeft met de Outright Monetary Transactions uit 2012 de lont uit het schuldenkruitvat gehaald.

Bovendien hebben de Grieken nog maar begin 2012 een gigantische schuldkwijtschelding gekregen. En dat was er niet zomaar een. De private schuldeisers van Griekenland slikten toen een verlies van meer dan 100 miljard euro - goed voor de grootste schuldherschikking uit de financiële geschiedenis. De kans dat datzelfde land nog eens wegkomt met een nieuwe kwijtschelding is politiek volkomen onverkoopbaar en dus bijzonder klein.

Ten derde is het geduld met de Grieken volkomen op. Het getalm met hervormingen of zelfs gemaakte afspraken helemaal niet uitvoeren dreef het IMF vaak tot wanhoop. En dat in tegenstelling tot bijvoorbeeld Ierland en zeker het piepkleine Letland waar een diepe crisis in combinatie met hervormingen en saneringen het herstel ondertussen al hebben ingeluid.

Ten vierde valt het moeilijk te verkopen de Grieken vandaag schulden kwijt te schelden terwijl later dit jaar Spanje en Portugal naar de stembus gaan. De zittende politici daar zouden dan hun strenge beleid moeten verdedigen terwijl de slechtste leerling een bank vooruit mocht. Stel bovendien dat door een kwijtschelding de Griekse schuldgraad daalt van 170 procent tot 100 procent van het bbp. Dan geef je eigenlijk meteen het signaal dat een schuld van meer dan 100 procent van het bbp onhoudbaar is. Veel succes voor onder meer België of Italië om in die omstandigheden de markten nog te overtuigen van hun eigen kredietwaardigheid.

Ten slotte: na de vorige schuldkwijtschelding in 2012, is 80% van alle Griekse schulden verschuldigd aan de officiële sector. Met andere woorden: ECB, IMF, EFSF en bilaterale leningen van andere Europese landen. Als we ervan uitgaan dat ECB en IMF nooit in de klappen van een schuldkwijtschelding zullen delen, kunnen alleen de andere Europese landen nog echt iets kwijtschelden. Dat staat zowat gelijk aan politieke zelfmoord, zeker in een tijd van lage groei en budgettaire saneringen alom. Of ziet u minister van Financiën Van Overtveldt al uitleggen hoe België een paar miljard extra moet saneren als compensatie voor de tweede Griekse schuldherschikking in drie jaar tijd?

Kortom, Griekenland moet niet rekenen op een officiële schuldkwijtschelding. De looptijd van de officiële schulden verlengen en de rente verlagen is het enige haalbare. Gewoon de betalingstermijn van de Griekse schulden opdrijven naar honderd jaar en de rente op die schulden verlagen naar 0%. Wat de facto betekent dat Griekenland een eeuw lang geen geld meer zal moeten betalen aan zijn schuldeisers. Tegelijk kunnen de politici in de andere Europese landen hun gezicht bewaren. Ze kunnen blijven herhalen dat ‘de Grieken ons tot de laatste eurocent zullen terugbetalen’. Zeker. Maar wel binnen een eeuw.

Waar Griekenland de voorbije jaren nog het lot van de muntunie bepaalde, is het nu omgekeerd. Griekenland wordt zo meer en meer het Californië van Europa. Zonnig, net zo failliet als zijn Amerikaanse tegenhanger, maar niet in staat een gehele muntunie uit mekaar te duwen.