Slecht weer

Een Chinese ‘luchtballon’ die dagenlang boven Noord-Amerika zweeft en het voltallige politieke en militaire establishment in de VS de stuipen op het lijft jaagt voor hij aan flarden wordt geschoten door een F-22 Raptor-gevechtsvliegtuig. Het klinkt als een scenario van een lowbudgetactiefilm uit de jaren 80, maar de realiteit is nu eenmaal vaak vreemder dan de fictie.

Het bizarre incident met als inzet ‘een uit koers gedreven weerballon’ volgens Peking, of ‘een stratosferische ballon die gevoelige Amerikaanse infrastructuur bespioneert en een imminente dreiging vormt’ volgens Washington, drijft al enkele dagen de gemoederen hoog op tussen beide partijen. De Amerikaanse president Joe Biden gaf na enkele dagen van zware kritiek door de Republikeinse oppositie de opdracht de vermeende spionageballon neer te schieten boven de Amerikaanse staat Virginia.

In de vijf dagen die het Chinese vaartuig ongehinderd het Amerikaanse luchtruim kon verkennen, zou het volgens analisten van NORAD - de militaire organisatie die waakt over het Amerikaanse en Canadese luchtruim - verschillende keren gestopt zijn boven gevoelige militaire sites in de staat Montana. Waaronder de luchtmachtbasis Malmstrom, een van drie militaire sites waar de VS hun intercontinentale raketten huisvesten.

Excursie

De kans dat deze Chinese excursie boven het Amerikaanse luchtruim louter diende om de Chinese Frank Deboosere en Sabine Hagedoren data te verschaffen over de temperaturen in het noordwesten van de Verenigde Staten is zeer gering.

Het komische karakter van de stand-off tussen de twee grootmachten over een verdwaalde 'luchtballon’ die met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid spioneerde, heeft wat weg van het magistrale 'Dr. Strangelove' van Stanley Kubrick. In de Hollywoodklassieker uit 1964 drijft de legendarische regisseur op onovertroffen wijze de spot met de roekeloosheid van de Amerikaanse en Sovjet-Russische leiders tijdens de Koude Oorlog.

Een banale ‘weerballon’ - aldus de woordvoerder van het Chinese ministerie voor Buitenlandse Zaken - die aan de basis ligt van een almaar sneller escalerend conflict tussen Peking en Washington spreekt boekdelen over de tijdgeest. De exponentiële toename van het Chinese inlichtingen- en veiligheidsapparaat over heel de wereld is een teken aan de wand.

Peking zit op koers om president Xi Jinpings belofte om tegen 2049, de 100ste verjaardag van de Chinese Communistische Partij, het einde van de westerse politieke, militaire en economische hegemonie te bewerkstelligen.

Verbeelding

Stratosferische ballonnen spreken bij het grote publiek iets minder tot de verbeelding dan spionage met hoogtechnologische satellieten, drones en verkenningsvliegtuigen. Maar ze komen dankzij het recente incident in VS weer in de schijnwerpers.

Terwijl Washington zich al enkele jaren opmaakt voor een nieuwe Koude Oorlog met China, blijft Europa het hoofd in het zand steken. De consensus in Brussel, Parijs en Berlijn is dat het allemaal niet zo’n vaart zal lopen en dat Europa vooral moet inzetten op goede handelsrelaties en een sterke verstandhouding met Peking. Ze hopen dat China door de economische verstrengeling met het Westen geleidelijk de westerse waarden zal overnemen.

Dezelfde lijn werd jarenlang aangehouden met Poetins Rusland. De resultaten van die naïeve houding zijn dagelijks te aanschouwen in de jongste nieuwsberichten over de brutale Russische agressie en invasieoorlog in Oekraïne.

Dezelfde onschuldige ‘weerballonnen’ die de afgelopen jaren al verschillende malen boven Zuid-Amerika, de VS en Taiwan zijn gespot, zouden volgens Amerikaanse defensieanalisten informatie verzamelen over strategische doelwitten voor het Chinese volksleger. Terwijl Europa liever de kat uit de boom kijkt en handelsakkoorden met China sluit, maakt Peking zich op voor een doorgedreven wapenwedloop en geweldescalatie met het Westen.