Verblind

Het zijn bewogen weken geweest voor de mondiale banksector. Het begon met Silicon Valley Bank (SVB) over de grote plas. Enkele dagen lang luidde het in Europa dat het beperkt zou blijven tot de Verenigde Staten. Want, in Europa zijn de banken ondertussen veel sterker dan in de Verenigde Staten, of zoiets… En toen werd het een lang weekend voor de Zwitserse autoriteiten om een nieuwe thuishaven te vinden voor Credit Suisse.

Bankcrisissen zijn leerrijk, omdat ze vaak blootleggen hoe verblind velen jarenlang bleken. Want wie kan er echt verbaasd zijn over het lot van Credit Suisse? Jarenlang al is het een terugkerende opmerking in financiële kringen: ‘Er is geen schandaal of Credit Suisse is betrokken partij.’ De financiële ongeletterdheid mag dan groot zijn, maar denkt men nu echt dat we in een stabiele financiële omgeving vertoeven met banken met een balanstotaal van meer dan 1.000 miljard en een marktwaardering van slechts enkele miljarden?

Bij SVB steeg het depositovolume in één jaar van 102 naar 189 miljard dollar, geld dat de bank in een historisch unieke lagerenteomgeving fataal vastklikte in langlopende overheidsobligaties. En dat zonder enige indekking. Tot 2018 belegde SVB vooral in kortlopende obligaties. Dat leverde een goede matching op met haar activa inzake balansbeheer.

Het zal extra onderzoek vergen om te achterhalen waarom SVB dat opgaf voor zo weinig extra rendement. De aandeelhouders tevreden stellen blijkt hoe dan ook dominant te zijn geweest. Dat dat gepaard ging met een extreme explosie van het risico was blijkbaar bijzaak. Het verhaal kan niet beter samengevat gevat worden dan ‘Ze gingen voor een extra opbrengst van 0,4 procent en ze bliezen de bank op'. Als je echter naar de tabel kijkt met de latente verliezen op het einde van 2022, zoals ik deed, wist je al dat SVB geen enkele buffer meer over had. En ook dat UBS, dat Credit Suisse moet opslokken, de helft van zijn buffer kwijt is aan latente verliezen.

Huilen

Peter Praet, de voormalige hoofdeconoom van de ECB, zei vorige week in deze krant veelzeggend dat als het monetair beleid met een forse renteverhoging een recessie veroorzaakt, dat zware gevolgen kan hebben voor de financiële stabiliteit. Dit is om te huilen. Die fout heeft de ECB al veroorzaakt, door de voorbije jaren de inflatie te onderschatten terwijl zovelen daarvoor waarschuwden.

De strijd tegen de inflatie werd in de jaren 70 en 80 een politieke strijd en niet zomaar iets dat men overliet aan de centrale bank. Men was het eens dat het verminderen van overheidstekorten belangrijk was om de inflatie onder controle te houden. In de jaren 80 was er de S&L-crisis (savings & loans). In de grootste bankencrisis sinds de Grote Depressie gingen meer dan 1.000 banken failliet. Omdat economische historici de oorzaak leggen in een door de belastingbetaler gefinancierde garantie voor de banken, mag de vraag gesteld worden of de huidige houding van het financieel establishment ons niet de fouten van het verleden zal doen herhalen.

De Amerikaanse overheid komt nu met het ‘bank term funding program’, waarbij banken hun papier ondanks de verliesposities toch aan 100 procent van de waarde mogen aanbieden. In Europa pushen talloze stemmen voor een nog genereuzer depositogarantiestelsel.

Bovendien worden opnieuw de mythes verspreid die na 2008 voldoende ontkracht waren. Zoals stellen dat hoge kapitaaleisen leiden tot minder kredietverlening (nee dus, kapitaalbuffers zijn geen reserves die ongebruikt opzijgelegd worden). We kennen het vermogen van mensen altijd weer dezelfde fouten te maken. Maar dat we nu al de lessen van de jongste financiële crisis vergeten zijn slaat mij met verstomming.