Waarschuwingsschot

‘Het is vijf voor twaalf, Frankrijk is in gevaar’. Met die onheilspellende woorden beginnen 20 gepensioneerde generaals hun open brief aan de Franse president Emmanuel Macron. De brief werd gepubliceerd in het ultraconservatieve weekblad Valeurs Actuelles. De militairen op rust waarschuwen voor levensbedreigende gevaren die Frankrijk in verval zullen storten.

Waar het grote gevaar zou schuilen? ‘Bij antiracisten en islamisten.' De ex-generaals spreken over antiracisten die onrust, zelfs haat, zaaien tussen bevolkingsgroepen. ‘Mensen die ons land, zijn tradities en cultuur minachten.' Ook hebben ze het over 'het islamisme en de hordes uit voorsteden die delen van Frankrijk willen onthechten om ze om te vormen tot territoria die onderworpen zijn aan dogma's in strijd met onze grondwet’.

De brief is, behalve door de generaals, ondertekend door een honderdtal hoge officieren en duizend militairen. Een deel van hen is verbonden aan de door Marine Le Pen geleide extreemrechtse partij Rassemblement National. Minister van Defensie Florence Parly relativeerde de alarmbrief. Volgens haar hebben de ondertekenaars geen functie meer bij de Franse strijdkrachten. ‘Ze vertegenwoordigen niemand anders dan zichzelf.'

De brief bleef niet zonder opschudding en vervolg. Actieve militairen sluiten zich - weliswaar anoniem - aan bij hun oud-generaals. ‘We zien het geweld in onze steden en dorpen, we zien bepaalde gemeenschappen het publieke domein en het debat domineren, we zien dat de haat tegen Frankrijk en zijn geschiedenis de norm wordt’, schrijven ze. ‘In Afghanistan, Mali, de Centraal-Afrikaanse Republiek of elders, een aantal van ons heeft te maken gehad met vijandelijk vuur. Sommigen lieten er hun leven om het islamisme te vernietigen waaraan u op ons grondgebied toegevingen doet’.

De dreigende taal is niet min. En de vraagtekens die de onheilsboodschappen uitlokken, zijn pertinent. Wil het Franse leger een burgeroorlog voorkomen, of hem net voorbereiden? Staat voorkomen gelijk aan voorbereiden, ‘une guerre d’anticipation’? Is het schrijven een waarschuwingsschot van militairen of militanten? Wat is er gaande, is dit een kleine demarche tot een putsch of een promostunt van extreemrechts? De militaire kreet trapt volgens Parly een open deur in 'over onderwerpen die al vier jaar hardnekkig zijn aangepakt: de strijd tegen terrorisme, het communitarisme, de radicale islam, allerlei soorten mensenhandel, alles wat onze republiek schaadt’.

Gazastroken in Frankrijk

Zoals de Franse politicoloog Hasni Abidi al zei, heeft Frankrijk een ‘traditie van terreur’. Al decennia zijn er jihadistische broeinesten in Parijs, Toulouse, aan de Côte d'Azur of in de regio Annecy. Het zijn substraten van een zogenaamde heilige oorlog. Moet die beantwoord worden met een militaire interventie? Gevoerd door ‘un soldat augmenté’, een supersoldaat, met een cybernetische uitrusting? De kleine groepen die voorsteden claimen, zullen hun toevlucht nemen tot guerrillatactieken tegen een machtig regeringsleger. De oplossing ligt niet in een asymmetrisch conflict, in Gazastroken binnen Franse voorsteden.

Spiralen van repressie en straatterreur zullen uitmonden in een burgeroorlog, in gang gezet door een (extreem)rechtse fractie die met een knuppel op een horzelnest slaat. Het agressief uitzwermen van die horzels zal leiden tot gewelddadige incidenten in de hele samenleving, en voelbaar zijn in het uitgaansleven, het onderwijs en ook de chiquere wijken. Kaki op iedere straathoek, en checkpoints aan wijken.

Hoe gebarricadeerd willen we ons Europa? Hoe beschermd willen we onze kinderen als moslimjongeren zich opmaken voor geweld tegen homoseksuelen zoals in Oudenaarde? Wat zal hun straf zijn, en hoe kort? Wie straffeloosheid zaait, oogst militarisering. En begraaft daarmee het ultieme wapen: kennis, openheid en dialoog.

Klink ik als een verbindingsgekke utopist? Utopisch denken kan niet zonder een dystopie te overdenken. Goed en slecht gaan samen. Vrees dus het ergste, maar streef naar het beste. Vecht met zachte kordaatheid, in vrede en niet vies van autoriteit.

Hind Fraihi

Onderzoeksjournaliste