Andere man

Een weg van hard werk en strijd heeft zich voor ons geopend, tweette Alexis Tsipras zondagavond. Met zijn radicaal-linkse Syriza is hij zondagavond in een politiek huzarenstukje geslaagd: verkiezingen winnen, het tegenovergestelde doen van je verkiezingsbeloftes en opnieuw de verkiezingen winnen.

De ironie van die voorgeschiedenis is dat Tsipras nauwelijks nog een regeerakkoord hoeft te schrijven. Hij heeft het zelf onderhandeld met de ECB, de Europese Commissie en het IMF en het in augustus door het Grieks parlement geloodst. Het is het memorandum van 32 pagina's met voorwaarden waaraan Athene moet voldoen om in het derde reddingsplan 86 miljard euro steun te krijgen.

Wat nu nodig is, is wat in het vakjargon van de Europese politiek 'ownership' heet. Het betekent dat Athene moet inzien dat de hervormingen die in het derde reddingsplan gevraagd worden zinvol en nodig zijn en dus 'van hen' zijn.

Dat zijn ze ook. Ze gaan in essentie over hoe de Griekse regering het cliëntelisme kan afbouwen en een efficiëntere staat in de plaats kan stellen, die belastingen correct int, de welvaartsstaat betaalbaar houdt en investeringen kan aantrekken.

Dat 'ownership' is diametraal het omgekeerde van wat Tsipras in januari deed. Toen weigerde hij het bestaan van het tweede reddingsplan te erkennen, omdat het zich' door haar eigen falen had uitgewist'. Het gevolg kennen we: zes maanden onderhandelen met de andere eurolanden over de spelregels van de euro, om te eindigen bij nagenoeg failliete banken, een economie in recessie, en minder perspectief dan ooit. Die chaos zette druk om alsnog tot een derde reddingsplan te komen, waarbij de stalinistische vleugel van Syriza afbrak.

Die ingrijpende botsing met de realiteit van de Griekse economie en de Europese democratie maakt dat de Alexis Tsipras van januari 2015 niet dezelfde politicus is van september 2015. Nu ligt een reddingsplan voor dat hij zelf heeft mee onderhandeld, ook al was dat onder grote druk van de achttien andere democratieën van de eurozone. Bovendien bleek Syriza begin dit jaar organisatorisch niet opgewassen tegen de enorme taak waar ze voor stond, met soms hallucinant geklungel tot gevolg. Met wat geluk heeft Tsipras ook daaruit iets geleerd.

De overwinningsboodschap van Tsipras is daarom terecht. Een weg van hard werk ligt voor hem. En ook een nieuwe strijd. Het aan het reddingsplan verbonden 'memorandum' is niet in marmer gebeiteld. Naarmate de groeicijfers beter worden of het vertrouwen over de daadkracht van de Griekse regering zich herstelt, zal ruimte ontstaan om her en der bij te sturen. En na de eerste tekenen van die daadkracht, zal in oktober of uiterlijk november de discussie starten over hoe de schuldenlast voor de Griekse regering kan worden verlaagd.

Maar alles zal staan of vallen met de wil en de capaciteit van de Griekse regering om de essentie van het in augustus door het Griekse parlement goedgekeurde reddingsplan uit te voeren. De Alexis Tsipras van september biedt wat dat betreft meer hoop dan de Alexis Tsipras van januari.