<B>Commentaar</B> over Yasser Arafat: Een oude sjeik

Yasser Arafat belichaamde bijna veertig jaar lang de Palestijnse strijd. Die was eerst gericht tegen Israël, later vochten de Palestijnen voor een eigen onafhankelijke staat. Het belang van Arafat is niet te onderschatten. Hij slaagde erin de Palestijnen een eigen identiteit te geven. En hij bracht hun zaak onder de aandacht van de internationale gemeenschap.

Arafat was natuurlijk geen heilige. Hij ondernam te weinig tegen het aanhoudende Palestijnse geweld. En dat gaf Israël een motief om de Palestijnse leider buitenspel te zetten. Door hem in zijn hoofdkwartier in Ramallah op te sluiten, verhinderde Israël de voortzetting van het vredesproces. Arafat deed niets om dat status-quo te doorbreken.

Dat had veel te maken met Arafats persoonlijkheid. Hij was zich steeds meer gaan vereenzelvigen met de Palestijnse zaak. Arafat probeerde te bewijzen dat niets kon gebeuren zonder hem, schreef een Arabische journalist onlangs, terwijl het omgekeerde gold: met Arafat lukte niets meer. Hij gedroeg zich de jongste jaren als een oude sjeik zonder echte macht.

Omdat hij zich zo aan de macht vastklampte, was er geen plaats voor echte opvolgers. En dat is nu net het probleem. Wie gaat Arafat opvolgen? Er staan wel wat kandidaten klaar, maar die hebben bijlange niet het politieke gewicht van Arafat. De kans is reëel dat er een Palestijnse machtsstrijd uitbreekt.

Sommige waarnemers beweerden gisteren trouwens dat de bekendmaking van Arafats dood werd uitgesteld om de Palestijnse en Israëlische veiligheidsdiensten de tijd te geven om maatregelen te nemen. En om meteen het machtsvacuüm op te vullen dat Arafat achterlaat.

De nieuwe Palestijnse leiders hebben ongetwijfeld hun hoop gesteld op een hervatting van het vredesproces. De Israëlische premier, Ariel Sharon, liet weten dat hij wil praten met de opvolgers van Arafat. Wat hij er waarschijnlijk niet bijzegt, is dat dat op zijn voorwaarden moet gebeuren. Sharon heeft grootse plannen in de Palestijnse gebieden, kijk maar naar de terugtrekking uit de Gazastrook. Israël zal niet tolereren dat de Palestijnen die plannen in de war sturen.

Het toeval wil dat Arafat verdwijnt net nadat de Amerikaanse president, George Bush, zijn tweede ambtstermijn heeft binnengehaald. De Palestijnen hopen dat Bush wat meer naar hun verzuchtingen luistert. Maar die is er de man niet naar om halfweg van strategie te veranderen. Dat creëert kansen voor de Europese Unie, waarvan de leiders nu bijeen zijn in Brussel. Zij krijgen een kans eindelijk een sterk Midden-Oostenbeleid uit te werken voor het post-Arafattijdperk.