Coronavrijheid gaat in twee richtingen

Meer dan 35.000 mensen betoogden zondag tegen het coronabeleid van de overheid, omdat het te sterk de vrijheid zou beknotten. Het toont dat de weerstand tegen de pandemiemaatregelen niet marginaal is. De menigte zondag was bijvoorbeeld groter dan de klimaatmars van vorige maand. Wie daar toen een politiek signaal in zag, zou er vandaag ook één moeten zien.

Het betekent niet dat wie zondag betoogde, ook gelijk heeft. Het betekent wél dat de manifestanten iets aankaarten wat aandacht verdient. Bij deze: stel dat ze hun zin krijgen en de coronamaatregelen gelost worden? Wat gebeurt er dan in naam van de vrijheid?

Het zou betekenen dat minder mensen een mondmasker dragen. Het zou betekenen dat meer mensen elkaar fysiek ontmoeten zoals vroeger. En het zou inhouden dat mensen die er voor kiezen zich niet te laten vaccineren zich ongetest op drukke plaatsen mogen begeven. Het resultaat? Meer besmettingen, meer mensen in het ziekenhuis en meer doden.

De vraag die op de betoging werd gesteld, blijft echter pertinent. Tot waar kan de overheid gaan om individuele rechten op te schorten? Het blijft belangrijk daar niet licht over te gaan.

De onvermijdbare botsing in deze discussie is dat de vrijheid van de ene moet stoppen waar de vrijheid van de andere begint. Wie met die bril naar de coronamaatregelen kijkt, ziet dat ze doorgaans steek houden.

Zo hebben uitgerekend de meest kwetsbare mensen - patiënten in een ziekenhuis - het recht om in een omgeving te zijn waar alles wordt gedaan om hen niet nog zieker te maken maar net om hen te genezen. Daarom blijft het verdedigbaar dat wie in de zorg werkt, zich moet laten vaccineren.

Dat zorgpersoneel zich op andere manieren kan beschermen tegen het virus is naast de kwestie geworden. Het virus is zo besmettelijk geworden in zijn huidige variant, dat zowel vaccinatie als mondmaskers nodig zijn geworden. We zijn stilaan de luxe aan het verliezen om de coronamaatregelen als een keuzemenu te zien.

Ook het covid safe ticket doorstaat nog altijd de vrijheidstest: wie niet gevaccineerd is, geeft het virus veel makkelijker door dan wie dat wel is. Wie dus wel de moeite heeft genomen zichzelf en de anderen te beschermen via vaccin, mag daarom ook de vrijheid claimen niet in aanraking te komen met mensen die uit eigen keuze besmettelijker blijven.

Dat de vaccinatie niet voor de volle honderd procent beschermt, is ook hier naast de kwestie. Het maakt de bescherming nog altijd significant beter. Of anders gesteld: het Covid Safe Ticket is niet volledig safe en zou daarom een andere naam moeten krijgen, maar het helpt wel degelijk.

Omdat niemand verwacht dat het virus snel verdwijnt, worden ook andere vragen met de dag pertinenter. Wat met de vrijheid van wie een niet-dringende medische ingreep moet ondergaan, maar nog altijd moet wachten omdat er zo veel niet-gevaccineerde coronapatiënten op de spoeddiensten liggen? Wat met de kosten van een stilaan weer overbelast ziekenhuissysteem, die dankzij meer vaccinatie vermeden zouden kunnen worden?

De betoging van zondag toont hoe gevoelig de minste discussie hierover wordt. Het onderstreept bovendien nog eens hoe gevoelig het idee van een verplichte vaccinatie voor iedereen is, ook voor degenen die ervoor kiezen geïsoleerd te leven en op die manier niemand schaden. Vooral om die laatste reden - het beperkt vrijheid waar er misschien niet eens schade is - is het geen goed idee.

Wel pertinenter wordt de vraag of niet-gevaccineerde patiënten die in het ziekenhuis belanden of testen nodig hebben, niet een groter deel van die vermijdbare kosten die ze hebben veroorzaakt zelf moeten dragen. Niet dat het recht op medische verzorging moet worden opgeschort, daarvoor blijft solidariteit en menselijke waardigheid te belangrijk. Maar als we het dan toch over vrijheid hebben: is het minste dat je kan vragen aan wie de keuze opeist om zich niet te laten vaccineren, niet dat hij of zij ook enigszins de financiële gevolgen van die keuze draagt?