De fiscus ziet u, hier fraudeert men niet

Het is de ultieme droom van de fiscus: een databank met daarin alle gegevens over de Belgen en de Belgische bedrijven, over hun financiën en hun trans­acties. Die droom komt een stap dichterbij met het Centraal Aanspreekpunt bij de Nationale Bank, een databank die alle bank- en spaarrekeningen bij de Belgische banken groepeert, en binnenkort ook van Belgen bij buitenlandse financiële instellingen. De fiscus kan - voorlopig? - alleen onder bepaalde strikte voorwaarden toegang krijgen tot de gegevens. Als hij bewijzen heeft van belastingontduiking bijvoorbeeld. Maar het geeft de fiscus in elk geval extra mogelijk­heden in de strijd tegen fiscale fraude.

Het bestaan van de databank zal zeker een ontradend effect hebben op al wie zijn fiscale verplichtingen probeert te ontlopen. Want inkomsten of bepaalde financiële transacties volledig voor de fiscus verborgen houden, wordt alweer een stuk moeilijker. De wetenschap dat de belastingdiensten in bepaalde omstandigheden toegang kunnen krijgen tot de informatie - en de pakkans dus reëel is - zal potentiële fraudeurs wel tot nadenken stemmen.

De oprichting van en het gebruik van de databank met bank- en spaarrekeningen past in de beweging naar meer fiscale transparantie. De tijd is voorbij dat belastingontwijking en -ontduiking een nationale sport was in ons land en maatschappelijk getolereerd werd. De zeden zijn sterk veranderd, en maar goed ook. Fiscale fraude kan echter maar doeltreffend worden bestreden als de mazen in het net worden gedicht en de fiscus ook effectief toegang krijgt tot de informatie die ze nodig heeft om de verschuldigde belastingen te kunnen innen. Het bankgeheim moet daarvoor worden opgeofferd. Dat is de keuze die de samenleving heeft gemaakt.

Ontsnappen aan de fiscus wordt steeds moeilijker. Maar dat houdt ook gevaren in. Het gevaar bijvoorbeeld dat de fiscus zijn macht gaat misbruiken. Het gevaar dat de overheid zich op geen enkele manier meer geremd ziet om hogere en nieuwe heffingen op te leggen om al haar uitgaven te financieren.

In een gezond belastingsysteem moeten checks & balances zitten. In ruil voor de grote openheid die de overheid en de fiscus vragen van de belastingplichtigen, mogen die belastingplichtingen eisen dat de overheid zorgvuldig omspringt met het belastinggeld dat ze int. Dat is een essentieel onderdeel van het maatschappelijk contract. De overheid moet zich engageren tot een beheerste belastingpolitiek en tot een zuinig en optimaal gebruik van de belastinginkomsten. En dat moet verder gaan dan goede voornemens en vage beloftes.