Energiekater die jaren kan nazinderen

In een interview met De Tijd betoogt aftredend minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) dat ze 'niet de boekhouder van Bart De Wever is'. Vrij vertaald: het is niet aan een kabinet in lopende zaken om de hete hangijzers in energie nu vast te pakken.

Nochtans dringt de tijd op meerdere energiefronten. Vooreerst is er de zo felbevochten deal in blessuretijd met Engie, over de verlenging van twee kerncentrales. De geschiedenis daarvan tijdens de Vivaldi-legislatuur kennen we. Onder impuls van de groene energieminister was (een veel te) lange tijd een volledig nucleaire exit het heilloze scenario dat ons richting stroomtekorten stuurde.

Door de oorlog in Oekraïne besliste premier Alexander De Croo (Open VLD) te elfder ure om alsnog de totale kernuitstap een beetje terug te draaien, en de levensduur van twee centrales tien jaar te verlengen. Maar er mag dan wel een deal zijn met uitbater Engie, in de uitwerking dreigt grote heibel. Daarbij houdt de aftredende regering nu vol dat zij niks meer te beslissen heeft.

Benoemingen die uitblijven maken dat het vehikel dat het kernafval beheert niet kan starten en dat Engie er ook geen 11,5 miljard (!) euro in stort. Voor die benoemingen verwijzen De Croo en Van der Straeten naar de nog te vormen Arizona-coalitie. Volgens andere bronnen kan lopende zaken die benoemingen wel degelijk doen. Een politiek spel, dat wel over miljarden gaat. Engie waarschuwde er onlangs voor: als er geen schot in de zaak komt, kan de hele nucleaire deal nog kapseizen. Wat een onwaarschijnlijk scenario zou zijn na het toneel van de afgelopen vijf jaar.

Ten tweede kan Van der Straeten ook geen extra uitgaven doen om energie-intensieve bedrijven een korting toe te kennen op het energietarief als het te sterk afwijkt (dus duurder is) van dat van de buurlanden. Die energienorm werd beslist door de regering-De Croo om vooral ArcelorMittal te hulp te komen, in de hoop de investeringen hier te houden. Nu blijkt dat de 150 miljoen euro die nodig is voor de uitvoering van die norm niet in de begroting opgenomen kan worden, doordat in lopende zaken uitgaven alleen kunnen met voorlopige twaalfden.

Ten derde is er de hallucinante herraming van Elia van het 'stopcontact op zee'. Minstens 7 miljard zal er nodig zijn, in plaats van de oorspronkelijke raming van 2,2 miljard, om het prestigieuze energie-eiland te bouwen, waarvan de werken trouwens al begonnen zijn. De factuur voor de komende jaren is dusdanig dat een herevaluatie van dat hele project zich opdringt. Kan er heronderhandeld worden met leveranciers, is het project gedeeltelijk uitvoeren een optie of moet het hele opzet met een meer dan drie maal hogere prijs in vraag worden gesteld? Ook die bal schopt Van der Straeten naar de formateur.

Al die energiebeslissingen samen gaan over vele miljarden. Het zijn dossiers die een impact van tientallen jaren zullen hebben op onze energiebevoorrading, onze economische groei én ook zware budgettaire consequenties. In lopende zaken kan veel beslist worden als het hoogdringend is, maar Vivaldi verwijst naar formateur Bart De Wever (N-VA). En die is zoals geweten al meer dan een half jaar bezig.

Alle drie de dossiers tonen in elk geval de noodzaak aan van wat een evidentie zou moeten zijn: dat dit land bestuurd wordt, dat het politieke stratego achterwege wordt gelaten en dat alle aandacht gaat naar het vrijwaren van onze economische groei, die al zo zwaar onder druk staat.

Met politieke spelletjes tussen de aftredende excellenties en de schimmen van Arizona gaan we er echt niet komen. Met eeuwig rond de hete brij te blijven draaien in de formatie nog minder. Het mandaat van de kiezer is er, de moed ontbreekt. Burgers en bedrijven hebben bestuur nodig.