Gevaarlijke glijbaan

Italië slaagt er maar niet in om het uitdijende coronavirus, dat in het land al honderden dodelijke slachtoffers heeft gemaakt, een halt toe te roepen. De regering Conte grijpt daarom naar draconische maatregelen en plaatst grote delen in het noorden van het land, met onder meer Milaan, de economische en financiële hoofdstad van Italië, in quarantaine.

Het is een beslissing met verreikende gevolgen. De regio die nu op slot gaat, is het economische hart van Italië. En dat is nauw verweven met de economie in andere Europese landen, in eerste instantie Duitsland en Frankrijk.

Voor de economie in Europa is dit een schok van formaat. De magnitude ervan overtreft vele keren de effecten die de coronacrisis in China had op Europese bedrijven. Italië is immers een van de grootste economieën in de Europese Unie, het land is lid van de G7, de groep van zeven rijkste landen ter wereld.

Ook Belgische bedrijven en de Belgische economie dreigen flink wat averij op te lopen.  Italië is de zesde exportmarkt voor België, na onze buurlanden Duitsland, Nederland, Frankrijk en Groot-Brittannië, en de VS. De economische relaties tussen Italië en België zijn uitgebreid.

De verwachting is dat het coronavirus uiteindelijk na enkele maanden wel weer zal verdwijnen, en de economie zich ervan herstelt. In dat opzicht is de coronacrisis van voorbijgaande aard, in tegenstelling tot de brexit die structurele en blijvende gevolgen heeft. Maar in tegenstelling tot de brexit, waar bedrijven zich op hebben kunnen voorbereiden,  komt deze coronaschok compleet onverwacht.

Het zou gevaarlijk zijn te onderschatten hoeveel kwaad ze de economie kan berokkenen. Ze kan de economie een dreun geven waar die een hele poos knock-out van is en waar die maar moeizaam van herstelt.

De coronacrisis kan een perfide economische dynamiek op gang brengen. Bedrijven krijgen te maken met inkomsten die wegvallen, zien zch genoodzaakt personeel te ontslaan, de werkloosheid loopt daardoor op, de overheid krijgt minder belastinginkomsten binnen dan ze had verwacht en wordt met hogere uitgaven geconfronteerd, het vertrouwen van consumenten en ondernemers krijgt een knak, de economische groei valt stil of de economie krimpt zelfs, bedrijven gaan failliet en laten een schuldenput achter, banken krijgen te maken met kredietverliezen, ze beginnen elkaar te wantrouwen, de werking van het financieel systeem stokt.

Uit balans

Eens de economie op deze glijbaan belandt, kan het snel gaan. Het komt er dus op aan deze dynamiek te stoppen, of toch zoveel mogelijk af te remmen. Dat is in de eerste plaats een opdracht voor de overheden. Zij moeten deze brand bestrijden. Met gerichte maatregelen om bedrijven en werknemers te steunen die de coronacrisis als economische slachtoffers maakt. Door ervoor te zorgen dat het financieel systeem, ook in deze gestresseerde omgeving, blijft functioneren. En via algemene maatregelen die het vertrouwen van consumenten en ondernemers ondersteunen.

Het zal de begrotingen wellicht (verder) uit balans brengen. Dat is dan maar zo. Het is een investering die moet gebeuren om mogelijk groter onheil te voorkomen. Want als deze economische coronacrisis uit de hand loopt, zal de schade op termijn veel groter zijn.

De nationale regeringen staan vooraan in de frontlinie. Maar een gecoördineerde Europese aanpak van deze crisis, op voorwaarde dat die snel op gang komt en efficiënt is, kan voor extra steun zorgen. Europa heeft in deze crisis een kans om aan de Europese burgers zijn meerwaarde te bewijzen.