Krachtmeting

Moegetergde treinreizigers wisten niet wat ze hoorden toen een vakbondsvertegenwoordiger gisteren zei dat het spoorpersoneel vijf dagen gaat staken ‘in het belang van de reiziger’. In januari dreigen voor twee opeenvolgende dagen niet alleen de treinen maar ook alle werkenden en de hele economie stil te staan. En kort daarna nog een keertje voor drie volle dagen. Dat is de gijzeling waarmee de spoorvakbonden dreigen. Tegen massale ontslagen? Ondoenbare inleveringen? Helemaal niet. De bonden nemen het niet dat in het herstructureringsplan van de NMBS de 65 verlof- en compensatiedagen worden ingeperkt. Absoluut geen onredelijke ingreep, hij is zelfs niet verregaand genoeg. Want pensioen op 55 jaar en andere voorkeursregelingen blijven nog altijd gelden voor het spoorwegpersoneel.

De hervorming van de NMBS is broodnodig. Gemiddeld, zo berekende de directie van de NMBS, werkt een NMBS-werknemer reëel 160 dagen per jaar. Dat moeten er 170 worden. Het is, in vergelijking met de werkdruk die in de privésectoren of sommige zorgsectoren geldt, een schande dat dat al niet veel eerder gebeurd is. De NMBS slorpt jaarlijks 3 miljard euro op en nog stapelt ze de verliezen op. Die 3 miljard wil de regering tegen het einde van de legislatuur met ruim 600 miljoen terugdringen. Grijpt gedelegeerd bestuurder Jo Cornu niet in, dan loopt de schuldenberg binnen enkele jaren weer in de miljarden.

Door buiten alle proporties meteen met een stakingswapen te zwaaien sturen de bonden aan op de harde confrontatie. Met de directie én met de regering. Minister Jacqueline Galant (MR) heeft al geantwoord dat ze er de minimale dienstverlening er nu zelf gaat doordrukken. Bij de N-VA en Open VLD is de wil groot om ‘deze keer niet te plooien’ voor wat als een gijzeling van het land beschouwd wordt. Je kan niet aan de hele bevolking vragen meer en langer te werken als je een overheidsbedrijf gedoogt waar de verhoudingen compleet scheefgetrokken zijn.

De spoorbonden moeten merken dat, net als bij hun vorige acties, de steun afkalft. Ze zouden daarom moeten beseffen dat ze beter strijden voor duurzamere eisen dan voor privileges en vastgeroeste statuten voor één groep.

Het NMBS-dossier staat niet alleen. Er is ook de wet-Major in de haven. Hoe kan je je als vakbond blijven beroepen op achterhaalde privileges als je daarmee de concurrentiekracht en dus ook de werkgelegenheid ondermijnt? Hetzelfde geldt voor het hardnekkige verzet tegen soepeler regels voor nachtwerk, terwijl de e-commercebedrijven zich met bosjes net over de grens nestelen. Idem voor het langer werken dat wordt uitgehold door te veel uitzonderingen. Die sociaal geachte houding is op de lange termijn de meest asociale. Want als onze welvaartsstaat niet slanker wordt, valt hij om. Met al te veel privileges voor enkelingen ondermijn je een duurzaam en houdbaar sociaal beleid voor iedereen.