Lege stoel

Tot pakweg tien jaar geleden had iedereen je gek verklaard als je de politieke toestand in België op de volgende manier zou samenvatten. De grootste partij van het land heeft geen interesse om de premier te leveren. Ze heeft ook geen interesse om de eurocommissaris te leveren. In dat vacuüm claimt ook de op een na grootste partij van de regeringsonderhandelaars de Wetstraat 16 niet. Blijft over: de nummer drie. De andere partijen vinden dat oké. Tot plots die nummer drie boven op de premier ook de eurocommissaris wil leveren. Dat vinden sommigen dan weer een beetje te veel gevraagd. De oplossing? De partij in kwestie geeft niet de Europese stoel op, wel de premier. De regeringsleider.

Toch is de bovenstaande paragraaf de exacte samenvatting van hoe sinds 25 mei het gevecht om de politieke topjobs is verlopen. De N-VA is blij dat ze de Vlaamse regering leidt, maar heeft geen kandidaat-premier en geen kandidaat voor de Europese Commissie. De MR alleen voor die laatste job. CD&V, met bijna de helft minder Kamerzetels dan de N-VA (18 tegenover 33), probeert dan weer om én de Wetstraat 16 aan Kris Peeters te geven én de Europese topjob aan Marianne Thyssen. Als aan de vooravond van de deadline de MR daar moeilijk over doet, zegt CD&V voor het Schumanplein (Europa) te kiezen. Niet voor de Wetstraat 16.

De situatie leert een paar dingen. Het eerste is dat het gevecht om de Europese topjobs belangrijker wordt. Dat het lot van de Belgische economie de voorbije jaren even zeer in de handen lag van een Fin en een Italiaan (Europees commissaris Olli Rehn en ECB-voorzitter Mario Draghi) als van de Vlaamse en federale regering is daar niet vreemd aan. Het tweede is dat de strijd om de Vlaamse regering primeert, omdat je je er niet kapot regeert. Daar zette de N-VA alles op in.

Ten derde lijkt steeds meer het idee ingang te vinden dat de echte kamikazejob in de Belgische politiek die van federaal premier is. N-VA-voorzitter Bart De Wever grapt graag dat in de Wetstraat de premier kantoor houdt op nummer 16 omdat dat het percentage stemmen is dat je nog overhoudt als je er buitenkomt. Guy Verhofstadt regeerde er zich kapot. Yves Leterme deed hetzelfde. Ook de PS koos na de verkiezingen van 25 mei verbazend snel voor de deelstaatregeringen, terwijl ze ook had kunnen vechten voor een voortzetting van de regering-Di Rupo. Ook de MR is weigerachtig, gezien haar keuze om al wekenlang in te zetten op de EU-ambitie van Didier Reynders. Gisteren ging zelfs CD&V, niet zo lang geleden een staatsdragende partij, mee in die logica. Blufpoker of niet, het statement was tot voor kort ondenkbaar, maar gisteren is het gemaakt.

Het gaat er zelfs niet om of je je nu vooral Vlaming, Belg of Europeaan voelt. De uitdagingen voor het federale België zijn immens. De staatsschuld is hoog, de welvaartsstaat dreigt door de vergrijzing te ontsporen. Met dat in het achterhoofd is het blufpoker om de lege stoel in de Wetstraat 16 hallucinant.