De Croo reageert op heisa rond brief prinses Delphine
Logische keuze
De beslissing van de regering-Michel om 34 nieuwe gevechtsvliegtuigen te kopen is verdedigbaar, de keuze voor de Amerikaanse F-35 logisch.
Enigszins verrassend hakt de federale regering dan toch nog de knoop over de vervanging van de F-16-gevechtsvliegtuigen door. Ze tilt het dossier dus niet over de verkiezingen van mei volgend jaar, en wacht niet tot na het staatsbezoek van de Franse president Emmanuel Macron aan België in november, waar die het Franse voorstel nog eens kon verdedigen. Een verder uitstel was moeilijk. Het Amerikaanse voorstel liep maar tot 29 oktober - het was al met 14 dagen verlengd. Liet de regering de deadline verstrijken zonder een beslissing te nemen, dan zou de aankoopprocedure voor niets zijn geweest en dreigden juridische claims.
Het gaat om een aankoop van 3,6 miljard euro, over de hele levensduur van de toestellen loopt dat zelfs op tot 15 miljard euro. Dat is een flink bedrag. Maar het is populistisch om te stellen dat de regering het geld beter zou besteden aan de bouw van ziekenhuizen of om de sociale uitkeringen te verhogen. De verdediging van het land is een prioritaire opdracht voor de overheid. En de luchtmacht speelt daarin een belangrijke rol, vandaag en in de toekomst.
De verdediging van het land is een prioritaire opdracht voor de overheid. En de luchtmacht speelt daarin een belangrijke rol.
België moet bovendien zijn internationale militaire engagementen nakomen, onder meer in NAVO-verband. Dat kunnen we met onze gevechtsvliegtuigen. Of sturen we liever grondtroepen naar potentieel oorlogsgebied?
De aanbesteding draait om 34 nieuwe toestellen, een minimum om enige operationele slagkracht te hebben. Het betreft dus geen dwaze en overdreven investering. Hadden we met een grondige renovatiebeurt de F-16’s enkele jaren langer in de lucht kunnen houden? Wellicht wel. Maar dat zou ook flink wat geld hebben gekost, voor een niet-toekomstgerichte oplossing.
De beoordeling van de offertes is in handen gegeven van een groep experten, om politieke bemoeienis zoveel mogelijk uit te sluiten. Ze kozen voor het Amerikaanse voorstel met de F-35 van Lockheed Martin, zal de regering eerstdaags bekendmaken. Dat toestel haalde het van de Franse Rafale en de Brits-Duitse Eurofighter.
De Fransen hebben zichzelf gediskwalificeerd door zich met hun Rafale buiten de officiële aankoopprocedure te plaatsen. Dus waren maar twee toestellen in de running. Dat de keuze op de F-35 viel, is logisch en verdedigbaar. Het is een toestel van een nieuwere generatie dan de Eurofighter, waarvan het concept in de jaren 80 van vorige eeuw ontwikkeld werd. De F-35 vertoont nog kinderziektes, maar omdat het toestel een belangrijke plaats bekleedt in de vloot van de Amerikaanse luchtmacht, mogen we aannemen dat die verholpen worden. Overigens heeft ook de Britse Royal Air Force de F-35 aangeschaft, en overwegen de Duitsers hetzelfde te doen.
Neemt België een risico door voor een Amerikaans toestel te kiezen, op een ogenblik dat de VS onder president Donald Trump afstand nemen van Europa? De VS blijven tot nader order een belangrijke partner in de NAVO, en ten laatste binnen zes jaar is er een nieuwe president in de VS. En zijn de Britten, die beslist hebben uit de Europese Unie te stappen, dan een betrouwbaardere partner?
De aankoop van de Amerikaanse F-35 belet België niet zich te engageren in de ontwikkeling van een Europese defensie en van Europees defensiematerieel. Dat is sowieso pas iets voor de volgende decennia. En eerst moet nog blijken of Europa als politiek blok wel hecht genoeg is en daar ernstig werk van wil maken.