Noodzakelijk

De vier partijen die onderhandelen over de vorming van een nieuwe federale regering zijn het in grote lijnen eens over een pensioenhervorming. De maatregelen die ze voorstellen, borduren voort op de aanbevelingen die de commissie-Vandenbroucke heeft uitgewerkt in opdracht van de regering-Di Rupo. Ze gaan veel verder dan de voorzichtige stapjes die dezelfde regering-Di Rupo begin 2012 deed op het pensioenpad.

Wat nu op tafel ligt, is vrij ingrijpend. De Zweedse coalitie neemt zich voor de leeftijdsvoorwaarden om met pensioen te gaan te verhogen en wil de mogelijkheden om met brugpensioen te gaan fors beperken. Ze is ook van plan het mes te zetten in de ambtenarenpensioenen en wil een einde maken aan een reeks uitzonderingsregimes.

Het zijn maatregelen die nodig zijn om het pensioensysteem overeind te houden. Maar ze zullen niet op gejuich worden onthaald. De vakbonden, en zeker de overheidsvakbonden, zullen daartegen ongetwijfeld flink tekeergaan.

Maar dat schrikt de onderhandelaars van de Zweedse coalitie blijkbaar niet af. Nu ze toch bezig zijn een aantal heilige huisjes te slopen, bijvoorbeeld door een indexsprong te overwegen, kunnen ze net zo goed op hun elan doorgaan.

Sommigen zullen daarin alweer een reden zien om zwaar uit te halen naar deze ‘rechtse’ voorstellen. Maar zijn hervormingen om het pensioensysteem overeind te houden niet bij uitstek sociaal? Onder de leden van de expertencommissie waarvan de Zweedse coalitie deze hervormingsvoorstellen heeft overgenomen, bevinden zich professor Bea Cantillon van het Centrum voor Sociaal Beleid van de Universiteit Antwerpen en voormalige sp.a-voorzitter en gewezen minister van Werk en Pensioenen Frank Vandenbroucke. Zij kunnen moeilijk als ‘rechtse rakkers’ worden weggezet. En een regering moet onpopulaire maatregelen durven te nemen als die noodzakelijk zijn voor het algemeen belang.

Er is bovendien weinig reden om moord en brand te schreeuwen. Er zal niet onmiddellijk worden gesneden in de pensioenuitkeringen, de hervormingen zullen pas na verloop van tijd hun volle uitwerking krijgen. Aan de pensioenrechten die werknemers of ambtenaren al hebben opgebouwd, wordt niet geraakt.

Elke pensioenhervorming is delicaat, omdat ze de verwachtingen doorkruist die mensen hebben opgebouwd. Ze zullen die verwachtingen moeten corrigeren, en dat is soms moeilijk en het veroorzaakt een hoop onzekerheid.

Daarom mag een pensioenhervorming niet te bruusk gebeuren. Ze moet in de tijd worden gespreid en er moeten overgangsmaatregelen zijn. Daar moet de Zweedse coalitie genoeg aandacht voor hebben. En vooral moet voldoende duidelijk worden gemaakt dat de pensioenhervorming geen slechte zaak is voor de inwoners van dit land, maar een goede.