Onrusthuizen

De doorlichting van de Vlaamse rusthuizen die De Tijd de hele week publiceert, leest ongemakkelijk voor iedereen die van ver of van dichtbij met ouderen te maken heeft of krijgt. En dat is dus werkelijk iedereen.

Wat bewoners zelf moeten betalen, loopt nu al op van 1.500 tot 1.800 euro per maand en binnen enkele jaren tot 2.340 euro per maand. Veel meer dan een gemiddeld pensioen. Bovendien zitten daar nog niet eens dokter- en andere medische onkosten bij. En ook die andere onkosten dreigen nu, onder meer door een aangepaste btw-regeling, nog hoger op te lopen.

De hoge bijdragen van de rusthuisbewoners volstaan bijlange niet om de hele werking van een rusthuis te financieren. En de noden stijgen explosief: rusthuisbewoners komen almaar zorgbehoevender binnen en er komen de volgende jaren simpelweg ook meer ouderen bij. Het is een maatschappelijke tijdbom, waarvan we al meer dan twintig jaar weten dat ze in de maak is.

Vlaanderen, dat met de zesde staatshervorming ook de bevoegdheid over ouderenzorg krijgt maar niet alle bijbehorende middelen, zit met de handen in het haar. We moeten besparen en Europa steekt dan nog eens stokken in de wielen doordat we bepaalde investeringsfondsen voor gebouwen niet buiten de begroting mogen houden. Hoe het dan wel moet? De zorgverzekering volstaat lang niet. Eigenlijk hebben we geen antwoord.

Al sinds begin jaren negentig (!) waarschuwden politici als Freddy Willockx en Jean-Luc Dehaene voor het vergrijzingsprobleem. Sinds 2001 spuit een officiële vergrijzingscommissie jaar na jaar onrustwekkende verslagen over de stijgende onkosten van de vergrijzende bevolking. Gezondheidszorg, pensioenen. En dus ook rusthuizen. Eén oplossing werd naar voren geschoven: onze overheidsschuld afbouwen en een buffer aanleggen voor de babyboomers die nu met pensioen aan het gaan zijn. Dat is niet of veel te weinig gebeurd. Schuldig verzuim, in alle lagen. Politici, maar ook u en ik, die altijd wel ergens een andere nood zagen dan besparen voor dat abstracte monster van de vergrijzing.

Het zou verkeerd zijn nu plots naar dé Vlaamse regering, in casu minister Jo Vandeurzen, te wijzen als diegene die het maar moet oplossen. Nog meer onkosten op de werkende klasse afwentelen via belastingen, met een tarief dat al boven 50 procent uittorent, is schier ondoenbaar en zal ongewenste neveneffecten - te dure arbeid en dus banenverlies - hebben. De oplossing moet uit verschillende hoeken komen. Een spaarpot of erfenis opsouperen en een huis verkopen om je oude dag te kunnen betalen, het mag en zal geen taboe meer kunnen zijn. Maar hopelijk komen er ook nieuwe oplossingen en nieuwe vormen van ouderenzorg, privé of publiek.

We moeten dringend ten gronde het debat voeren over wie wat wil bijdragen in geld en inspanningen voor onze ouderen. Het zal geen leuk debat zijn. En we hadden het vooral twintig jaar geleden al moeten doen.