Op de schop

Een bank die in één herstructurering 3.500 banen schrapt, meer dan 40 procent van haar personeelsbestand, dat is ongezien in België. De werkgelegenheid in de banksector krimpt al jaren gestaag, maar nu gaat het opeens wel heel snel. Dat er bij ING België ook 1.700 ontslagen zullen vallen, is ongewoon. Tot dusver pakten de banken in ons land sociale herstructureringen met fluwelen handschoenen aan.

De technologische innovaties die het mogelijk maken arbeid uit te sparen - machines of software vervangen werknemers - hebben met enige vertraging na de industrie nu ook de dienstensector bereikt. Want dát is de grote drijfveer voor de operatie die het Nederlandse ING gisteren aankondigde.

Er spelen natuurlijk ook andere factoren mee. De zwakke economische groei, de extreem lage rente en de hoge bankenheffingen wegen op de rendabiliteit van de banken. Kostenbesparingen zijn een manier om de winstgevendheid veilig te stellen. Let wel: ING is géén bank in financiële moeilijkheden.

De Europese Centrale Bank (ECB) en de Nationale Bank manen de banken al een hele poos aan op zoek te gaan naar een ander businessmodel. Als een van de eerste Europese grootbanken doet ING dat nu resoluut. Het snijdt drastisch in zijn kantorennet, met dramatische gevolgen voor de werkgelegenheid.

ING is een voorloper. Dat zit in de genen van de instelling. ING zette in de jaren 80 van de vorige eeuw de consolidatiebeweging op de Nederlandse bankenmarkt in, pionierde met bank-verzekeringen en was een van de eerste banken in Europa die via een grote buitenlandse overname - van de BBL in België - een tweede thuismarkt uitbouwden.

Het is een gedurfde stap die ING nu zet in België met de halvering van zijn kantorennet. De andere banken in ons land zullen dat experiment zeker met argusogen volgen. Als ING erin slaagt op die manier zijn kosten drastisch omlaag te brengen zonder dat zijn positie op de Belgische bankenmarkt eronder te lijden heeft, zullen andere banken het voorbeeld van ING spoedig volgen. Het gevaar dat er de komende jaren nog veel banen voor de bijl gaan in de Belgische bankensector is reëel.

De herstructurering van ING betreft de hele groep, niet enkel het Belgische filiaal. Maar hier valt wel de zwaarste klap. Dat komt onder meer omdat het kantorennet van de bank in België veel dichter is dan dat in Nederland. Er kan in ons land op dat vlak meer worden gerationaliseerd.

De impact van de herstructurering die ING doorvoert, is bijzonder groot in België. De beslissing is echter genomen op het hoofdkwartier in Nederland, door buitenlandse toplui en bestuurders. De Belgen moeten dat ondergaan. Zou de herstructurering minder drastisch zijn geweest als de Belgische bank daar zelf had over kunnen beslissen? Waarschijnlijk wel.

Maar dit is wat gebeurt als je de beslissingsmacht over je grote ondernemingen en financiële instellingen uit handen geeft. Dan heb je niks meer in de pap te brokken.