Oude demonen

Een half jaar nadat CVC al een belangrijk deel van zijn belang in Bpost heeft verzilverd door het postbedrijf naar de beurs te brengen, stapt de investeringsmaatschappij nu volledig uit. De staat blijft over als enige grote aandeelhouder, met een participatie van meer dan 50 procent, en kan daardoor meer dan tevoren zijn invloed doen gelden. Bpost wordt weer een echt overheidsbedrijf. Dat het op de beurs genoteerd staat, verandert daar niets aan.

De rol van CVC de voorbije jaren bij Bpost mag niet worden onderschat. Het investeringsfonds heeft essentiële managementknowhow ingebracht. Het heeft als veeleisende aandeelhouder het Belgische postbedrijf gedisciplineerd - financieel en op andere gebieden - en getransformeerd tot een performante onderneming. Met haar belang van bijna 50 procent stond de investeringsmaatschappij voldoende sterk om dwaze plannen van de politieke wereld, met of in Bpost, tegen te houden. Wie zal dat doen nu CVC weg is? Wie zal erover waken dat Bpost blijft functioneren als een échte onderneming en niet opnieuw de speelbal wordt van de politiek?

Dat Bpost beursgenoteerd is en daardoor bepaalde regels inzake transparantie en corporate governance moet respecteren, biedt bepaalde waarborgen. Maar onvoldoende. Het gewicht van vele kleine aandeelhouders samen is nu eenmaal veel minder groot dan dat van één belangrijke aandeelhouder. Onafhankelijke bestuurders kunnen in de raad van bestuur niet met hetzelfde gezag spreken als bestuurders die een grote aandeelhouder vertegenwoordigen. Dit is de realiteit: nu CVC weg is uit het kapitaal van Bpost, krijgt de overheid er weer vrij spel.

En dat houdt gevaren in. Het volstaat te kijken naar wat de voorbij maanden is gebeurd bij Belgacom, dat in dezelfde oncomfortabele situatie zit: een CEO die politiek benoemd en ontslagen wordt, de aanstelling van bestuurders volgens partijpolitieke verdeelsleutels, de inmenging in het personeelsbeleid, de heisa over de vergoedingen voor de toplui.

Krijgt Bpost de ruimte om zich te ontwikkelen als een gewoon commercieel bedrijf, op een markt die de volgende jaren bijzonder competitief zal worden? Zal Bpost mogen besparen, ook op het personeel, als dat nodig is om zijn slagkracht te verhogen? En mag de onderneming een belangrijk stuk van haar winsten gebruiken om te investeren in groei, of wordt het dividendbeleid gedicteerd door de financiële noden van de overheid? Het valt te voorspelen dat de bewegingsruimte die Bpost daarin krijgt, niet groot zal zijn. Met zijn 26.600 werknemers blijft Bpost de grootste jobmachine van het land. Het bedieningspaneel daarvan zullen de politici niet zomaar uit handen geven. En budgettair is de overheid meer uit op kortetermijngewin - dividenden dus - dan op waardecreatie op langere termijn.

Voor Bpost is het vertrek van CVC geen goede zaak. Voor het bedrijf zou het ook beter zijn dat de overheid niet langer krampachtig vasthoudt aan haar controlebelang. Brieven en pakjes bezorgen is geen staatszaak meer.