Slecht scenario

De eerste vaststelling is dat president Donald Trump niet weggespoeld is door een 'blauwe golf', die door de meeste opiniepeilingen werd voorspeld. De Democratische kandidaat Joe Biden ligt voorlopig op kop maar de belangrijkste strijdstaten moeten nog hun definitieve resultaten doorgeven. Volgens heel wat analisten kan het tot vrijdag duren vooraleer een definitieve winnaar kan worden aangeduid.

De verkiezingsnacht is veel minder vlot verlopen voor Biden en een heel stuk beter voor de huidige president. Net als in 2016 zijn de meeste opiniepeilingen fout. Biden kreeg nationaal een grote voorsprong toegemeten, en Trump werd op verlies gezet in enkele sleutelstaten. Dat scenario lijkt niet uit te komen, integendeel. Uit de voorlopige resultaten blijkt het overal een nipte race te worden tussen de twee kandidaten. Beiden kunnen nog de volgende president van de Verenigde Staten worden.

Het feit dat er nog steeds geen winnaar is uitgeroepen, legt een enorme hypotheek op de presidentsverkiezingen. Er is massaal vooraf gestemd en de verwerking van die stemmen loopt minder vlot dan aangenomen. Hoe langer dat duurt, hoe meer onzekerheid en twijfel er zal komen over de uitslag. Trump laat al weten dat 'ze' de verkiezing willen 'stelen'. Dat zet de toon voor het verder verloop.

De onzekerheid geldt eveneens over wie uiteindelijk de meerderheid in de Senaat verovert. Op dit moment liggen alle scenario's open: Trump kan president blijven, maar zijn meerderheid in de Senaat verliezen, maar Biden kan eveneens winnen en de Senaat niet veroveren. Beide scenario's zijn goed voor vier moeilijke politieke jaren.

De verkiezingsnacht geeft alvast aan dat Trump een stempel heeft gedrukt op de Amerikaanse politiek die niet in één verkiezing zal worden weggegomd. Voor zijn aanpak is er duidelijk een grote aanhang. En als Trump wint, zal zijn impact alleen maar groeien.

Zelfs als Biden uiteindelijk de volgende president wordt, dan komt dat na een moeizame overwinning. Het is duidelijk dat Biden geen sterke kandidaat is, maar slechts een vage compromisfiguur die maar moeizaam kan overtuigen. Als de Democraten ook deze race verliezen, dan moet er een vernieuwing komen, wil de partij zich niet voor lange tijd buitenspel zetten.

Voor de Republikeinen is de beter dan verwachte uitslag voor Trump eveneens een belangrijke factor. De vernieuwing van de partij zal in ieder geval rekening moeten houden met de aanhang van de huidige president.

De grote verliezer is de Amerikaanse democratie. Het land is zo diep verdeeld dat er geen begin is van verzoening. Zeker niet na deze moeizame verkiezingen. Die diepe tegenstellingen zullen de volgende vier jaar niet verdwijnen. Als democratisch gidsland hebben de VS een tijdje afgedaan.