Stijlbreuk, geen trendbreuk

Dinsdag kiest Amerika tussen de Democraat Joe Biden en de Republikein Donald Trump. Het stijlverschil tussen beide figuren is gigantisch. Trump is een onbehouwen en impulsieve president, Biden een bedachtzame maar niet erg charismatische man. Dat betekent dat de regeerstijl verandert als Biden wint. Hij is een verzoenende figuur. Al zal hij in vier jaar niet de enorme tegenstellingen in de Amerikaanse politiek en samenleving overbruggen. Daarvoor is die kloof te diep.

Los van het stijlverschil is de vraag of de rest van de wereld veel verschil in beleid zal merken tussen president Biden of president Trump. Het antwoord is: niet altijd.

Dat Biden terugkeert naar het klimaatakkoord van Parijs lijkt reëel. In zijn programma belooft hij de Verenigde Staten vrij van fossiele brandstoffen te maken, al plakt hij geen datum op het te volgen pad. Dat de VS de Wereldgezondheidsorganisatie weer financieren, is ook mogelijk. Biden is bijzonder scherp voor de manier waarop Trump de gezondheidscrisis heeft aangepakt. Tegelijk zal Biden net als Trump de Chinese invloed op die organisatie willen verminderen.

De relatie met Europa zal warmer en empathischer zijn als Biden in het Witte Huis zit, maar niet noodzakelijk beter. De Europese defensiebijdragen aan de NAVO zullen nog altijd omhoog moeten. Dat was geen eis van Donald Trump alleen. De vorige baas van Biden, Barack Obama, had die vraag ook op tafel gelegd. Weliswaar keuriger geformuleerd.

Rond handelsverdragen en een multilaterale wereldorde zijn de verwachtingen het best niet te hoog. De Democraten zijn sterke voorstanders van sancties voor landen die niet in de pas lopen. China en Rusland zullen het veel lastiger krijgen onder Biden.

Maar ook de wereldhandel. Want een economische gigant als China buitenspel zetten, heeft verregaande implicaties. Niet alleen voor China en de VS, maar ook voor Europa. Nu zit Europa vaak ongewild in de vuurlinie als sancties worden opgelegd. Denk maar aan de strafmaatregelen tegen Iran die vooral Europese bedrijven treffen en nauwelijks of geen Amerikaanse.

Vrijhandel staat op een laag pitje en dat zal zo blijven. Biden kan moeilijk de kaart van de globalisering trekken: de doorslaande globalisering maakte de VS in 2016 rijp voor een figuur als Trump.

Dat Biden internationaal meer interventionistisch zal zijn, lijkt uitgesloten. Obama wilde de rol van sheriff van de wereld al minimaliseren. En Trump demonstreerde in Syrië dat hij niet wil tussenkomen als de Amerikaanse belangen niet worden geschaad. De kans is groot dat dat beleid wordt voortgezet.

Als Biden wint, volgt een radicale stijlbreuk. Maar de Amerikaanse keuzes op buitenlands vlak zullen veel minder radicaal veranderen. Al is het maar omdat elke president uiteindelijk het belang van het land laat primeren. Al doen ze dat niet noodzakelijk met een megafoon op Twitter.