Stilgevallen

Met een groei van 0,1 procent in het tweede kwartaal is de Belgische economie sterker afgekoeld dan verwacht. De lamentabele groei geldt niet alleen voor ons land. Vorige week gaf de Bundesbank al aan dat de Duitse economie is stilgevallen. De locomotief doet het dus ook al niet meer.

En als er nog eens positief economisch nieuws is, zoals de Spaanse groei die uitkwam op 0,6 procent, dan wordt dat onmiddellijk overschaduwd door een deflatiecijfer van 0,3 procent. Daarmee is Spanje officieel de eerste grote economie in de eurozone die met deflatie kampt. Ook in andere landen blijft de inflatie erg laag, in Duitsland viel ze terug onder 1 procent. Gemiddeld bedraagt de inflatie in de eurozone 0,5 procent, ver onder de beoogde 2 procent die de Europese Centrale Bank (ECB) naar voren schuift.

Aan de andere kant van de oceaan is de Amerikaanse groei wel uit het vriesvak gehaald. Op jaarbasis groeit de economie van de VS zo’n 4 procent. Dat betekent dat de Amerikaanse centrale bank zich stilaan kan opmaken voor een strakker rentebeleid, iets waar de ECB momenteel niet eens moet aan denken.

De spectaculaire ingrepen van de ECB begin juni, met onder meer een negatieve rente op bankdeposito’s, hebben duidelijk niet het beoogde schokeffect gehad. De strategie van de ECB lijkt de amechtige groei en de dreigende deflatie niet te verhelpen. En het wapenarsenaal raakt stilaan op in Frankfurt. Dat gaf Vitor Constancio, de ondervoorzitter van de ECB, begin deze week nog aan.

Het is natuurlijk niet de rol van een centrale bank om de groei te stimuleren. De ECB heeft dan wel de financiële crisis gedempt en de markten gestabiliseerd, in de reële economie zijn structurele maatregelen nodig om een duurzame groei op gang te brengen. Dat is de taak van de politici die het economisch beleid uitstippelen. Nu moet Europa afrekenen met de gevolgen van de agressieve aanpak van de overheidstekorten. Die bracht dan wel enige orde in het huishoudboekje van verschillende staten, maar woog zwaar op de groei en op de tewerkstelling. En de agressieve aanpak verhoogde ironisch genoeg - door de sterke krimp van de economie - de schuldenberg in vele landen. Daaruit ontsnappen wordt een zware klus. Die zal zeker niet vergemakkelijkt worden door de boycot die de EU heeft afgekondigd tegen Rusland, want dat kost onvermijdelijk ook groei in Europa.

De beleidsverantwoordelijken hier en in de rest van Europa moeten aandacht hebben voor maatregelen die de groei aanzwengelen. Doen ze dat niet, dan glijden grote delen van ­Europa af naar permanent lage groei en inflatie. Dat werkt verlammend op de economie in haar geheel en op de tewerkstelling, maar het bezwaart ook de afbouw van de schuldenberg. Het doembeeld van een Japans scenario met een schier eindeloze recessie mag dan wel veraf lijken, maar als er niet ingegrepen wordt, komt het steeds dichterbij.