Tussen hoop en vrees

De financiële markten waren aan het feest vrijdag, een dag nadat de Europese Centrale Bank had aangekondigd 1.140 miljard euro te zullen inzetten om de Europese economie wakker te schudden. De aandelenkoersen schoten omhoog, de rente op Italiaans overheidspapier zakte naar 1,5 procent, die op Spaans papier naar 1,36 procent. Dat is verbazend laag voor landen die hun zaken niet op orde hebben. Maar de internationale beleggers trekken zich daar niks van aan, de ECB heeft het risico weggetoverd.

Door de records op de beurzen wagen particuliere beleggers zich ook weer aan aandelenbeleggingen. En dat is prima, want zo komt meer geld beschikbaar voor de financiering van de bedrijven. En in Davos toonden de internationale bedrijfsleiders, die met hun privéjets waren komen aanvliegen, zich vrij optimistisch over de economische vooruitzichten.

Misschien is hun kijk enigszins beïnvloed door de stijging van de aandelenkoers van hun bedrijven. Maar ze wijzen ook naar de Amerikaanse economie, die duidelijk een nieuwe adem heeft gevonden. Ook Europese bedrijven moeten daarvan kunnen profiteren, nu de euro goedkoper wordt als gevolg van de ECB-maatregel. Bovendien is er ook de sterke daling van de olieprijzen. Samen zijn dat toch enkele aardige stimulansen voor de Europese economie.

Toch is het nog wachten op duidelijke tekenen dat het optimisme doordruppelt tot in de reële economie en daar een herstel op gang brengt. Want ondanks de euforie op de financiële markten, de goedkopere olie en de bijna-zekerheid dat de ECB tot de actie zou overgaan, is het ondernemersvertrouwen in België deze maand gezakt. Om de bedrijven te overhalen weer te investeren, is meer nodig dan de economie met goedkoop geld te overspoelen. Ze moeten overtuigd zijn dat er meer vraag zal komen naar hun producten.

Dat er twijfels blijven over het economisch herstel en de fundamenten ervan is begrijpelijk. De structurele hervormingen in Europa gaan traag. En er zijn belangrijke politieke risico’s. Wat als het extreemlinkse Syriza zondag in Griekenland een gigantische verkiezingsoverwinning behaalt en alle met Europa gemaakte afspraken opblaast en een schuldherschikking probeert af te dwingen? Na de vernedering die Duitsland donderdag heeft moeten slikken met de ¬beslissing van de ECB is de kans reëel dat bondskanselier Angela Merkel zich voortaan minder inschikkelijk opstelt in alle economische dossiers in de eurozone.

Alle problemen zijn nog niet opgeruimd, er dient nog een hele weg te worden afgelegd om tot een duurzaam economisch herstel te komen in Europa.