Uitweg zoek

Helemaal in de lijn der verwachtingen heeft de Russische president Vladimir Poetin teruggeslagen met sancties tegen Europa en de VS. Daarmee escaleert de nieuwe Koude Oorlog nog maar eens. Rusland kan deze economische guerrilla nooit winnen, maar wel geruime tijd volhouden.

De leider in het Kremlin zal nooit spontaan een diepe buiging maken en gewillig ingaan op de westerse eisen. Dat ligt niet in zijn aard. Op termijn kunnen de sancties het politieke draagvlak van Poetin uithollen, maar ook dat vergt tijd. Uit een opiniepeiling blijkt dat 87 procent van de Russen achter het gevoerde beleid staat. De economische rampspoed door de sancties zal volledig toegeschreven worden aan het Westen.

Europa kon natuurlijk niet machteloos toekijken naar wat in Oekraïne gebeurt. Sancties zijn een sterk signaal. Nadat vlucht MH17 uit de lucht werd geschoten, dwong een verstrakking zich op. Daardoor ondervinden nu alle partijen in dit conflict economisch ongemak of erger.

Op de grond in Oekraïne wordt de situatie met de dag erger. Het Oekraïense leger mag dan oprukken, de veldtocht bereikt een kritieke fase als de oorlog in de steden uitgevochten wordt. Een verbeten strijd van huis tot huis met vele slachtoffers is dan onvermijdelijk.

Net als bij de sancties is er hier geen enkele politieke opening. Momenteel wordt enkel lippendienst bewezen aan een politieke oplossing, maar gaat de oorlogsretoriek aan beide zijden onverminderd voort. Een oorlog wordt zelden gewonnen op het slagveld. Zolang de strijdende partijen een kans op de overwinning behouden, wordt de strijd voortgezet. In Oekraïne kan dat nog in de lengte van jaren doorgaan. De onrust in de gebieden waar de separatisten nu de plak zwaaien, zal niet verdwijnen. Zelfs niet als de steden weer veroverd worden.

De onderhandelingstafel is de enige weg om een conflict te beslechten. Maar blijkbaar is dat internationaal niet meer mogelijk. Het gebrek aan dat soort onderhandelingen deed de oorlog in Syrië dermate ontsporen dat de radicale IS-beweging niet alleen Syrisch gebied veroverde maar stilaan de hele regio infecteert.

Wil men het conflict in Oekraïne niet laten ontsporen en een voedingsbodem laten worden voor oncontroleerbare, radicale groeperingen, dan moet gezocht worden naar een politieke uitweg. Het is nu al niet meer zeker dat Moskou nog greep heeft op de separatisten. Evenmin is duidelijk of Oekraïne de eigen extremisten nog onder controle heeft. Met de economische escalatie en die op het slagveld gaat het de verkeerde kant uit. Het gevaar is bovendien groot dat die escalatie iedere uitweg uit dit conflict verspert. Dat is nu de grootste dreiging die uit Oekraïne komt.