Vivaldi flirt met een ramp en een vodje papier

De inkt van de intentieovereenkomst met uitbater Engie over het langer openhouden van Doel 4 en Tihange 3 is nog niet droog, of de regering moet al een nieuwe vraag stellen aan Engie. Nu over de oudste centrales. En dat nadat Tihange 2 deze week werd stilgelegd. Tihange 2, zeggen alle technische experts, was nochtans een centrale die nog tientallen jaren kon meegaan.

De voorlopige overeenkomst van begin januari met Engie over het tien jaar langer laten draaien van de jongste twee kerncentrales was goed nieuws, maar ze bevat ook alarmerende elementen. Alarmerend is dat in de winters van 2025-2026 en 2026-2027 een stroomtekort mogelijk en zelfs waarschijnlijk is. Die jongste twee centrales, goed voor bijna de helft van alle nucleaire productie, moeten immers eerst dicht voor een langdurig onderhoud om te worden klaargestoomd voor tien extra levensjaren. Dat betekent dat ons land het twee winters zonder (Belgische) nucleaire stroom moet doen. Engie kon en wou niet garanderen dat het sneller kan.

Vooral minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) heeft boter op het hoofd. Ze heeft sinds haar aantreden veel te lang volgehouden dat België zonder kernenergie kan. Vijf na twaalf is ze met veel politieke zelfkastijding op haar stappen moeten terugkeren. En nu moet ze via de noodgreep van brandstofspreiding de oudste centrales te hulp roepen, al wil ze ze daarna nog altijd definitief stilleggen.

Het is hemeltergend dat men zoveel kostbare tijd verloren heeft laten gaan. Natuurlijk moeten we de komende tien jaar massaal en zeer intensief inzetten op vergroening en hernieuwbare energie. Alle investeringsprogramma's van Europa gaan in die richting. De industrie zet er massaal op in. Daar neemt België de goede richting. Maar het is onvergeeflijk dat ons land in zoiets cruciaals als voldoende stroom voor iedereen met een ramp flirt. Wegens groene dogma's. Had men sneller gehandeld, dan was dit hele debacle vermijdbaar geweest.

Lichtpuntje

Het is een lichtpuntje dat sinds enkele maanden actie ondernomen wordt, dat Groen en Ecolo uiteindelijk hun kar gekeerd hebben en dat de premier de onderhandelingen met Engie naar zich heeft toegetrokken. Maar het dossier is nog altijd problematisch en er moet met het mes op de keel nog veel en dringend werk gebeuren. Het principeakkoord over de jongste twee kerncentrales moet in maart definitief afgeklopt worden met een akkoord over de factuur van het nucleair afval. En de brandstofverlenging van de oudste centrales is ook niet meer dan een doekje voor het bloeden voor een overgangsperiode.

Ten slotte moet ook de wet over de kernuitstap uit 2003 nog verdwijnen. Voor Groen en Ecolo erg lastig, getuige de passage van covoorzitster Nadia Naji in 'De afspraak op vrijdag' van 13 januari. In de feiten is de regering al maanden een scenario aan het opzetten dat de facto indruist tegen die wet. Twee centrales verlengen en drie andere tijdelijk en er komt een onderzoek naar SMR's, de nieuwste kleine kerncentrales. Waarom past men de wet op de kernuitstap dan niet aan? Volgens die wet stopt alle kernenergie in ons land. Engie en andere energiespelers moeten het met dat wettelijk kader doen. Dat gaat niet.

Ofwel neemt de overheid de wet ernstig en leeft ze ze na, of past ze ze aan. Ofwel is ze een vodje papier dat de burgers wel moeten naleven, maar niet de overheid. In zo'n land willen we niet leven.