Wachten op schoolrevolutie

De minister van Onderwijs is eigenlijk de minister van de Toekomst. Dat was in de vorige regeerperiode een van de favoriete boutades van Pascal Smet (sp.a), die toen als Vlaams minister van Onderwijs een grondige hervorming van de middelbare scholen in de steigers zette. Gisteren rondde zijn opvolgster Hilde Crevits (CD&V) die plannen met een grote zucht van opluchting af.

De hervorming is belangrijk. We denken graag dat het Vlaams onderwijs fantastisch is. Dat is het almaar minder. Uit de Pisa-rapporten van de denktank OESO blijkt dat de Vlaamse scholen twee problemen kennen. Het niveau van de top neemt af, wat een immens verlies aan onbenut potentieel betekent. En een te grote groep onderaan kan niet mee. Een op de acht verlaat de middelbare school zonder diploma. Een op de zes scholieren wordt door de OESO omschreven als een laagpresteerder, wat betekent dat hij in wiskunde niet in staat is een prijs bij benadering naar een andere munt om te rekenen of het hoofdidee uit een tekst te omschrijven.

Nergens in de rijke landen is er zo’n verschil tussen de schoolprestaties van allochtonen en autochtonen. Ook het verschil op school tussen scholieren met een geprivilegieerde afkomst en de anderen is groot. Dat botst met de essentiële opdracht van scholen om kinderen met gelijke kansen hun loopbaan te laten aanvangen. Het botst zelfs met de pragmatische afweging dat een falen in het onderwijs een heel leven lang de overheid tot veel uitgaven dwingt en extra inkomsten doet mislopen.

Het is moeilijk om te zien hoe de hervormingen die de Vlaamse regering gisteren voorstelde dat probleem verhelpen. Veelzeggend is dat Raymonda Verdyck en Lieven Boeve, de bazen van het Gemeenschapsonderwijs en het katholiek onderwijs, de hervormingen een gemiste kans noemden. Dat is pijnlijk, omdat er jaren aan is gewerkt.

Echte vooruitgang zal van andere hervormingen moeten komen. Waarom hebben schooldirecteurs geen mogelijkheden om uitzonderlijk goede leerkrachten extra te belonen? Waarom is het zo moeilijk ondermaatse leerkrachten te ontslaan? Waarom hebben we van leerkracht een beroep gemaakt waar de belangrijkste extralegale voordelen veel vakantie en jobzekerheid zijn, terwijl de toekomst van de jongeren - zowel de hoog- als de minder begaafde - centraal zou moeten staan?

De kans bestaat dat delen van deze hervorming goed uitdraaien. Maar het is moeilijk te zien hoe dit de grote stap vooruit is die het Vlaams onderwijs nodig heeft.