Wat we zelf doen, doen we zelf

Vanaf 1 juli is het zover. Dan krijgt Vlaanderen er met de zesde staatshervorming een pakket bevoegdheden bij, zoals arbeidsmarktbeleid, woonfiscaliteit en kinderbijslag. Bevoegdheden waar alle Vlaamse partijen, denk maar aan de resoluties die daaroveral in 1999 in het Vlaams Parlement werden goedgekeurd, vragende partij voor waren. 

Helaas, het wordt niet de staatshervorming die alles zal verbeteren. Nu blijkt al dat ze ons op korte termijn meer last dan voordeel zal bezorgen. Vooreerst de praktische uitvoering, waarvan de voorbereiding op het terrein luidens een alarmerende nota van de RVA stroef verloopt. Ambtenaren moeten van dienst veranderen, maar willen dat niet. Aanbestedingen voor dienstencheques moeten in gang gezet worden, maar het is nog niet duidelijk wie dat moet doen. En ook over de activering van werklozen zijn nog een pak praktische vragen.

Zo erg is dat niet. Als bedrijven bij een overname activiteiten overhevelen of diensten fuseren moeten ze ook altijd door een heel lastige periode in de organisatie. Maar het moet wel worden aangepakt en voorbereid, en dat loopt op het Vlaamse terrein tot dusver helemaal niet zoals het moet.

Een tweede, ingrijpender reden waarom die staatshervorming niet zonder slag of stoot zal verlopen, is de besparing van 2,5 miljard euro die gepaard gaat met de overdracht van extra bevoegdheden. De regio’s krijgen er extra taken bij, maar niet al het geld. De facto heeft de volgende Vlaamse regering daarmee nu al de zekerheid dat ze de grootste besparing ooit zal moeten uitvoeren.

Een derde reden is dat de (volgende) Vlaamse regering met de bevoegdheden die ze erbij krijgt eenbeleid moet uitstippelen dat efficiënter, beter en coherenter is dan wat nu het geval is. De bevoegdheidspakketten zijn nog niet ideaal, maar we hebben nu wel een flinke brok arbeidsmarktbeleid geregionaliseerd. Dat nog altijd cruciale fiscale bevoegdheden op het federale niveau zitten, is geen excuus om wat Vlaanderen voortaan zelf kan doen niet serieus vast te pakken. Hoe gaan we werklozen echt activeren? Op welke manier gaan we de woonbonus inzetten? Gaan we nu eindelijk eens een beleid gericht op jobs, jobs, jobs uitwerken en de fiscale autonomie die we hebben goed invullen?

Vlaanderen moet veel meer ambitie hebben dan ‘wat we zelf doen, doen we zelf’. ‘Wat we zelf doen, doen we beter’: dat moet de lat zijn. Anders dienen al die hopen politieke en ambtelijke energie voor de duizenden pagina’s staatshervorming nergens toe. Voor de splitsing van BHV alleen hoefde het echt niet.