Zombie-economie

Om de schade van de tweede coronagolf en lockdown voor de bedrijven te temperen, grijpt de regering De Croo naar maatregelen die ook al werden toegepast in de eerste golf dit voorjaar. Het gaat om het gunstsysteem van tijdelijke werkloosheid en het overbruggingsrecht voor handelszaken die de deuren moeten sluiten. Het moet de ondernemingen helpen deze economisch moeilijke periode door te komen en het kan hun inkomstenverlies voor een stuk compenseren.

De regering heractiveert ook een ander instrument: een moratorium op faillissementen. Dat gold van april tot half juni. En nu dus opnieuw, tot 31 januari volgend jaar. Vanuit de federaties van de kleinhandel en kmo’s was daar sterk op aangedrongen.

De maatregel heeft zin om een bloedbad en kaalslag in de bedrijfswereld te vermijden. Ook veel ondernemingen die voor de coronacrisis gezonde financiële fundamenten hadden, zitten nu diep in de penarie en kampen met ernstige liquiditeitsproblemen, ondanks de diverse steunmaatregelen. Als die allemaal de boeken neerleggen, kan een desastreuze faillissementengolf op gang komen - want een failliet bedrijf kan andere in zijn val meetrekken - met duizenden banen die voor de bijl gaan. Dat zou een extra domper zetten op het ondernemers- en consumentenvertrouwen en kan de economische malaise versterken.

Het moratorium is doeltreffend gebleken. Erg doeltreffend. In de eerste tien maanden van het coronajaar 2020 met zijn zware economische recessie lag het aantal faillissementen in ons land 30 procent lager dan in dezelfde periode vorig jaar. Het heeft niet alleen met het moratorium te maken,  het komt ook omdat de fiscus en de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ), belangrijke spelers in het dagvaarden van bedrijven in faillissement, tijdelijk de strijdbijl begraven hebben.

Het moratorium op faillissementen heeft ook schaduwzijden. Het maakt het voor schuldeisers moeilijk hun schulden te innen. Vaak zijn die schuldeisers bedrijven die de centen hard nodig hebben om hun personeel en leveranciers te betalen. Het moratorium verlicht de last voor de enen, maar verzwaart die voor anderen.

Pauzeknop

De wapenstilstand neemt bovendien het probleem niet weg dat veel bedrijven structureel insolvabel zijn en deze crisis niet zullen overleven, ook niet als de economie weer op dreef komt. Uitstel is geen afstel. Het aantal virtueel failliete bedrijven zwelt aan. Doen alsof er niets aan de hand is, de kop in het zand steken, kunnen we niet blijven volhouden.

Door het moratorium en andere steunmaatregelen is in de economie de facto de pauzeknop ingedrukt. Dat mag niet te lang duren. Want daardoor wordt ook de vernieuwing van de economie en het bedrijvenweefsel sterk afgeremd. We riskeren een zombie-economie te creëren.

De pauzeknop indrukken is gemakkelijk. De beleidsmakers, de ondernemers en de bedrijfsleiders moeten het soelaas dat dat een poosje biedt gebruiken om een strategisch plan klaar te stomen voor de postcoronatijd. Dat is een grotere uitdaging. Maar het is noodzakelijk om de economie extra  vaart te geven. Met een moratorium lukt dat niet