Dode letter

Over het akkoord is weken druk onderhandeld. Maar het gesternte was slecht. De haat en het wantrouwen tussen de Slavische meerderheid en de Albanese minderheid in Macedonië zijn sinds het uitbreken van de onlusten in februari alleen maar toegenomen en het vredesakkoord van gisteren heeft daar niets aan veranderd. De Macedonische regering stond onder zware druk van het Westen om met de Albanese minderheid te onderhandelen over meer rechten voor de laatste groep. Al vanaf het begin riep premier Ljubco Georgievski 'niet te willen praten met terroristen'. Zware pressie van derde partijen levert uiterst zelden een duurzaam akkoord op. Daarvoor zijn vertrouwen en oorlogsmoeheid bij de partijen nodig, wat op dit moment schaarse goederen zijn in de Balkanstaat.

De Albanezen wilden wel onderhandelen, maar hebben veel van hun eisen moeten inslikken om toch tot een akkoord te komen. De politie wordt niet gedecentraliseerd, het Albanees wordt niet in heel het Balkanland als officiële taal naast het Macedonisch erkend. Het akkoord moet nog goedgekeurd worden door het Macedonische parlement. Haviken in de regering hebben al gezegd het bestand nooit te ratificeren. Ook het Kosovo Bevrijdingsleger (UCK) dat de afgelopen maanden een guerrilla voerde, is niet erg happig om voetstoots met het akkoord in te stemmen. UCK-leiders vinden dat de onderhandelaars veel te weinig resultaten uit het vuur hebben gesleept. Fanatiekere UCK-afsplitsingen hebben al laten weten dat zij hun strijd ondanks het akkoord zullen voortzetten.

Maar zelfs als alle partijen, al dan niet knarsentandend, instemmen met het akkoord van Ohrid, is een duurzame vrede in Macedonië nog ver weg. De NAVO komt als 'neutrale derde' met 3.500 soldaten de Albanese rebellen ontwapenen. Daarbij moet de organisatie zich een perfecte evenwichtkunstenaar tonen omdat zowel de Slavische Macedoniërs als de Albanezen de NAVO wantrouwen. De Slavische Macedoniërs zullen de NAVO verwijten partij te hebben gekozen voor de Albanezen als de rebellen na aankomst van de NAVO-troepenmacht alsnog doorgaan met het plegen van aanslagen.

Voor de ontwapening van de rebellen ziet het er evenmin rooskleurig uit. De ontwapening van het UCK in Kosovo liep twee jaar geleden immers ook uit op een fiasco. Meer dan wat 'oude troep' werd er door de rebellen niet ingeleverd. Tot overmaat van ramp ontberen de NAVO-soldaten een mandaat. Ze mogen de rebellen niet zelf actief gaan ontwapenen, maar moeten wachten op de rebellen die zelf braaf hun wapens komen inleveren. Dat dat er veel zullen zijn is onwaarschijnlijk.

Al deze elementen maken het vredesakkoord van Ohrid tot een dode letter. De motivatie ontbreekt, Het is een utopie van goedwillende Europese en Amerikaanse diplomaten die bij de Macedonische burgers op termijn alleen maar tot cynisme leidt.

Bas KURSTJENS