Geest van Octopus

15 augustus 2001 10:30

Update 01 juli 2002 21:47

De zaak-Dutroux toonde vijf jaar geleden pijnlijk de manke organisatie en werking van de Belgische justitie aan. Dat een gerechtelijk apparaat dat in de 19de eeuw was opgebouwd niet meer beantwoordde aan de maatschappelijke realiteit van het einde van de 20ste eeuw, was al langer bekend én aan de kaak gesteld. Pas na de kortstondige ontsnapping van Marc Dutroux, in de lente 1998, kwam de broodnodige aanpassing in een stroomversnelling. Het Octopus-akkoord dat de regering-Dehaene II (christen-democraten en socialisten) en een deel van de oppositie (liberalen, Volksunie en FDF) op 24 mei 1998 op grond van de aanbevelingen van de commissie-Dutroux sloten, bevatte, naast een plan voor de reorganisatie van de politiediensten, een blauwdruk voor de hervorming van het gerecht.

Bij de vijfde verjaardag van de zaak-Dutroux overheerst de indruk dat sindsdien maar weinig veranderd is en dat de hervorming van het gerecht geen prioriteit meer is. In uitvoering van de aanbevelingen van de commissie-Dutroux en van het Octopus-akkoord zijn de voorbije jaren tientallen wetten, besluiten en richtlijnen uitgevaardigd. Niettemin zijn belangrijke onderdelen nog niet gerealiseerd, zoals de regeling van het opsporingsonderzoek, de horizontale integratie van de rechtbanken en de oprichting van een magistratenschool. Van andere wetten ontbreken de uitvoeringsbesluiten. In het veld blijft de gerechtelijke achterstand ontstellend groot en is in veel gerechtelijke arrondissementen nauwelijks iets ten goede veranderd.

De hervorming van het justitiële apparaat verloopt tergend traag. Maar kan het anders? Luc Huyse, die als rechtssocioloog sinds de jaren 1970 de verwaarlozing van Justitie aan de kaak stelde, waarschuwde twee jaar geleden al voor onverantwoord ongeduld. Een departement dat vijftig jaar stiefmoederlijk werd behandeld kan men niet in vijf jaar saneren, zei hij. Van de depolitisering van de benoemingen en bevorderingen, bijvoorbeeld, zijn de resultaten pas na twintig jaar te merken. Bovendien roept elke hervorming tegenstand en verzet op - in een besloten milieu als het gerecht, met zijn gestolde tradities en versteende gewoonten nog meer dan elders. En sinds de druk van de 'witte' publieke opinie is weggeëbd, lijkt er minder reden om haast te maken met en te investeren in de reorganisatie van het gerecht. De politiek geeft weer voorrang aan andere thema's.

Advertentie

Omdat de hervormingsbeweging niet mag stilvallen, kan ze een impuls best gebruiken. In die zin is de suggestie van CVP-voorzitter Stefaan de Clerck om de Octopus-partijen weer samen te brengen om een evaluatie en afspraken te maken voor de verdere uitvoering van het akkoord, waardevol. Een degelijke organisatie en werking van het gerecht is immers geen zaak van een toevallige meerderheid, maar een opdracht voor alle politici. De reanimatie van de 'geest van Octopus' kan bovendien een signaal zijn aan de magistratuur, dat ook zij de hervorming van het gerecht ter harte moet nemen. Zonder haar medewerking lukt het nooit.

Mark DEWEERDT

Advertentie

Meest gelezen

Advertentie