Een verzekering voor milieuaansprakelijkheid kent nog veel blinde vlekken voor de verzekerde. Wie betaalt? Wat verstaat men onder milieuschade? Is het überhaupt nodig? Julien Deladriere en Stijn Thonnon van AIG zetten de puntjes op de i.
De milieuwetgeving voor bedrijven is complex. Tussen Europese richtlijnen, Vlaamse en Waalse decreten is het moeilijk om door de bomen het bos te zien. Nochtans kan de impact van een milieu-incident enorm zijn.
‘De bewustwording over milieuaansprakelijkheid is in België nog erg klein. Kleinere bedrijven hebben meestal geen aparte milieuafdeling die zich bezighoudt met milieuvergunningen’, zegt Julien Deladriere, Manager Environmental Liabilities Belux bij AIG.
‘Het zijn echter vooral die bedrijven voor wie milieuschade catastrofaal kan zijn’, voegt zijn collega Stijn Thonnon, Head of Environmental Liabilities, toe. ‘Er is geen correlatie tussen de grootte van het bedrijf en de grootte van de schade. Je hoeft geen multinational te zijn om een verontreiniging van een serieuze omvang te veroorzaken.’
De vervuiler betaalt
Milieu-aansprakelijkheid wordt meestal niet gedekt door de verzekering burgerlijke aansprakelijkheid. Dat is voor heel wat bedrijven een verrassing.
‘Veel hangt af van het wettelijke kader’, aldus Deladriere. ‘Bijna 80 procent van onze klanten zit in Vlaanderen, waar sinds de jaren 90 een bodemdecreet bestaat. Bedrijven zijn hier redelijk goed op de hoogte van de regels en het bestaan van een milieuverzekering. In Wallonië bestaat er sinds 2008 een bodemdecreet, maar dat was alleen van toepassing op vrijwillige basis en dus niet verplicht. Pas na een herziening in 2018 is het bodemdecreet er volledig in werking getreden en in 2019 werd het verplicht voor bedrijven om een bodemonderzoek uit te voeren. De vraag naar mogelijke verzekeringsoplossingen komt in Wallonië nu pas op gang.’
Als water te warm of te koud uit je zuiveringsinstallatie komt, kan dat de vissen in de rivier doden.
Aansprakelijkheidspolissen dekken wel accidentele vervuiling, maar enkel de schade aan derden, terwijl de schade op het eigen terrein vaak groter is. Ook schade aan de biodiversiteit zit niet in een BA-polis.
‘Dat kan een aanzienlijke impact hebben’, zegt Deladriere. ‘Neem nu dat het heeft gebrand in jouw bedrijf en het bluswater komt in een rivier terecht. De vervuiling komt van bij jou en jij zal die moeten opkuisen. Dat vervuiler-betaalt-principe is de basis van de milieupolis.’
Voor bedrijven met een filiaal in het buitenland is het belangrijk dat zij op de hoogte zijn van de lokale regels. Die kunnen grondig verschillen van de regelgeving in de thuismarkt en eventueel nog bijkomende (objectieve) aansprakelijkheden opleggen.
First-time buyers markt
Ook de impact die een verontreiniging kan hebben op de bedrijfsvoering is nog vaak een blinde vlek, zegt Thonnon. ‘Vraag een bedrijfsleider of hij een brandverzekering heeft en hij zegt zonder twijfel ja. Al heeft het nog nooit gebrand, hij is op de hoogte van de financiële impact die een brand kan hebben. Hoewel hetzelfde geldt voor milieuschade, is dat nog niet doorgedrongen.’
De Belgische milieuverzekeringsmarkt is een first-time buyers market. De meeste aanvragen die verzekeraars binnenkrijgen, zijn van mensen die nog geen milieupolis hebben. Het is voor makelaars een hele klus om bedrijven te overtuigen van het nut ervan.
Je hoeft geen multinational te zijn om een verontreiniging van een serieuze omvang te veroorzaken.
‘De doorlooptijd tussen de aanvraag en het afsluiten van een polis varieert tussen zes maanden en drie jaar. Bij één klant duurde het liefst negen jaar’, zegt Thonnon.
Sommige mediagenieke verhalen doen die bewustwording stijgen. ‘Nu heb je bijvoorbeeld PFOS in Zwijndrecht. Ook nadat in 2014 een brand in een botenstalling met een asbest-dak een spookstad maakte van het Nederlandse Roermond, schoten de vragen de hoogte in.’
Biodiversiteit
Hoewel de basis van de milieuschadepolis is dat er sprake moet zijn van verontreiniging, bestaat er een uitzondering voor het luik biodiversiteit. ‘Je kan immers schade toebrengen aan de biodiversiteit zonder vervuiling te veroorzaken’, stelt Deladriere. ‘Als water te warm of te koud uit je zuiveringsinstallatie komt, kan dat de vissen in de rivier doden.’
Ook de aanleg van windmolenparken, on-shore en off-shore, is om die reden steeds vaker het onderwerp van een milieupolis. ‘Off-shore bestaat het risico dat je stromingen gaat veranderen waardoor de habitat van bepaalde zeedieren verkleint of wordt weggevaagd.’
Cyberaanval
Voorbeelden zijn er genoeg. ‘Neem nu een cyberaanval’, haalt Thonnon een onderwerp aan dat niet meteen in gedachten komt wanneer het over milieuschade gaat. ‘In de VS hebben hackers onlangs de uitbater van een pijpleiding aangevallen. Ze hebben de pijpleiding stilgelegd om losgeld te eisen, maar konden net zo goed een klep openzetten waardoor de olie weg kon. Zuiveringsinstallaties, drinkwaterbedrijven, verbrandingsovens; ze zijn steeds vaker geautomatiseerd en dus vatbaarder voor dit soort scenario’s.’