‘Als er gascentrales komen, dan ook in Vlaanderen’

De energietransitie wordt een van de belangrijkste dossiers van het najaar. In november beslist de regering-De Croo of ze gaat voor een volledige kernuitstap of ervoor kiest de twee jongste reactoren langer open te houden. In de Vivaldi-coalitie heerst daarover nog geen overeenstemming: de groenen gaan onverkort voor een volledige kernuitstap, de socialisten laten alle pistes open en de Franstalige liberalen zijn zeer sceptisch over de groene plannen.

Vanuit de oppositie en de Vlaamse regering legt de N-VA bijkomende druk. Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) liet al meermaals uitschijnen dat het niet evident wordt om vergunningen af te leveren voor de bouw van nieuwe gascentrales die de uitstoot van CO2 en stikstof verhogen.

In een gesprek met De Tijd roept Voka-voorzitter Wouter De Geest de politiek op om alle elementen open en bloot op tafel te leggen. Hij spreekt zich niet uit pro of contra de kernuitstap. 'Welke energiemix er komt, is een politieke beslissing. Maar elke beslissing zullen we toetsen aan drie criteria: duurzaamheid, prijscompetitiviteit en leverzekerheid’, zegt De Geest.

‘We kunnen vandaag nog niet volledig op hernieuwbare energie draaien: er is dus een basiscapaciteit nodig. Als het gascentrales worden, bouw er dan niet te veel, zie erop toe dat ze klaar zijn voor CO2-captatie of voor een omschakeling naar groene brandstoffen, en wees transparant over wie het subsidiemechanisme gaat betalen.'

Wat er volgens De Geest ook dringend moet komen, is een energienorm. 'Voor onze bedrijven die met een competitiviteitshandicap kampen, maar ook voor gezinnen die dure investeringen in energie-efficiëntie niet kunnen betalen. Maar vooral moet de overheid eerlijk zijn bij het nemen van de finale beslissing. Kom met een roadmap, maak alle data publiek en probeer je voorkeur niet beter voor te doen dan ze is. Het is echt niet omdat wij gascentrales bouwen dat er in Polen of in Duitsland vervuilende koolcentrales gaan sluiten.’

De Geest vindt dat de federale regering daarmee niet mag wachten tot november. ‘Een beslissing na een nacht vergaderen in een achterkamertje zal alleen maar meer weerstand creëren bij een bevolking die niet begrijpt waarom gaskacheltjes niet meer mogen en de overheid intussen gascentrales wil bouwen.’

'Communautair probleem'

Eind deze maand wordt duidelijker of de bevoorradingszekerheid gegarandeerd is als alle kerncentrales sluiten. Tot dan kunnen bedrijven die productiecapaciteit willen leveren, intekenen op een subsidiemechanisme. Op dit moment zijn vier projecten in Vlaanderen en vier in Wallonië bekend.

Maar de vergunningen dreigen een issue te worden. Nadat de deputatie van Vlaams-Brabant al een vergunning heeft geweigerd voor een gascentrale van Electrabel in Vilvoorde, is de verwachting dat minister Demir volgende week hetzelfde doet met de geplande centrale van RWE in Dilsen-Stokkem. De nabijheid van een natuurdomein zou daar een probleem zijn. Ook de vergunningsbeslissing voor centrales in Wondelgem en Tessenderlo zit bij Demir. In Wallonië zijn vier projecten inmiddels vergund, maar zijn er onlangs ook beroepen ingediend.

De Geest roept op om geen communautaire problemen te creëren. ‘Lokale productie is belangrijk voor onze industrie en voor de impact op de prijzen. Als er gascentrales komen, dan moeten die ook in Vlaanderen staan, dicht bij de industrie. Vergunningsaanvragen moeten kritisch bekeken worden, maar niet vooringenomen. Als het vergunningskader aan het wankelen wordt gebracht, lijdt het vertrouwen voor om het even welke investering daaronder. Iedereen is gebonden aan de legaliteit en ik vertrouw erop dat de Vlaamse minister van Omgeving dat zal respecteren.’