Zorgwekkende cijfers, virologen en gouverneurs doen Jambon buigen

Een nieuw opbod aan coronamaatregelen, iets wat de politiek absoluut wilde vermijden, is toch aan de gang. Na de strengere regels die de federale regering en de deelstaten de afgelopen twee weken hebben aangekondigd en de laag die de Waalse en Brusselse regering daar afgelopen weekend bovenop legden, maakt ook Vlaanderen werk van strengere regels. De regering-Jambon blaast daarover vanavond om 18 uur verzamelen. ‘We volgen de ontwikkelingen van uur tot uur op en zullen alles doen wat nodig is om de verdere verspreiding van het virus in te dijken’, zei minister-president Jan Jambon (N-VA) gisteren.

Met het aangekondigde overleg maakt Jambon een serieuze bocht. Afgelopen weekend verklaarde hij dat zijn regering eerst de impact van de al genomen maatregelen zou afwachten. Door de incubatietijd van het virus duurt het minstens een week voor verstrengingen resulteren in een eventuele afname van het aantal vastgestelde besmettingen, en minstens tien dagen voor ze zich laten zien in de daling van het aantal ziekenhuisopnames. Het effect van de sluiting van de cafés en de restaurants sinds vorige week maandag zal zo pas eind deze week in de ziekenhuiscijfers merkbaar zijn.

Volgens Jambon kan Vlaanderen het zich permitteren te wachten omdat het groeitempo van het aantal besmettingen lijkt af te nemen. De afgelopen week werd het coronavirus dagelijks bij gemiddeld 12.491 mensen vastgesteld, een toename van 44 procent tegenover de zeven dagen daarvoor. Het aantal besmettingen verdubbelt nu om de 13 dagen, terwijl dat tot voor kort nog om de week was. Daar staat wel tegenover dat ouderen vaker besmet geraken en meer risico lopen in het ziekenhuis te belanden.

Waalse ziekenhuizen

Bovendien is de situatie in de ziekenhuizen een pak nijpender in Wallonië en Brussel dan in Vlaanderen. Er liggen 4.827 covidpatiënten in het ziekenhuis, van wie 757 op intensieve zorg. In de voorbije zeven dagen werden dagelijks gemiddeld 468 mensen met corona opgenomen in het ziekenhuis, wat 85 procent meer is dan een week eerder. Brussel en de provincies Luik en Henegouwen, die het zwaarst zijn getroffen, zijn goed voor zes op de tien nieuwe opnames. De ziekenhuizen beginnen daar behoorlijk vol te liggen, waardoor patiënten naar elders moeten worden overgebracht.

Voor de Vlaamse regering boden die cijfers voldoende argumenten om het vooralsnog bij de al doorgevoerde verstrengingen te houden. De federale regering en de deelstaten besloten de cafés en de restaurants te sluiten, van telewerk de norm te maken en het aantal knuffelcontacten te beperken tot één persoon buiten het gezin. Er werd ook een avondklok ingevoerd van middernacht tot 5 uur ’s ochtends, professionele sportwedstrijden moeten zonder publiek doorgaan en op jeugdwedstrijden na wordt amateursport aan banden gelegd.

Wallonië en Brussel gingen afgelopen weekend nog een stap verder. De avondklok werd uitgebreid, waardoor tussen 22 uur en 6 uur mag niemand nog op straat mag komen. Wallonië voerde strengere regels in voor sportactiviteiten, Brussel sluit alle zelfs sportinfrastructuur en schrapt alle culturele activiteiten. Vlaanderen, dat beducht is voor de economische en maatschappelijke impact van zulke bijkomende maatregelen, vindt het vooralsnog niet nodig zo ver te gaan. ‘We moeten geen huis blussen dat niet nog in brand staat’, zei Jambon in ‘De zevende dag’.

Virologen zien dat anders. Ze vrezen dat de economische en maatschappelijke schade alleen maar groter wordt als er geen extra beperkingen komen om het virus in te dijken. ‘Er is geen tijd meer om te wachten’, zei Erika Vlieghe voor de camera’s van de VRT. Ze vreest dat de ziekenhuizen de toestroom aan coronapatiënten niet lang meer kunnen trekken.

Intensieve zorg

Het aantal coronapatiënten in het ziekenhuis verdubbelt nu om de acht dagen, het aantal mensen op intensieve zorg zelfs om de zeven dagen. Als die stijging doorzet, liggen op 30 oktober 1.000 coronapatiënten op intensieve. Zeven dagen later zijn dat er in hetzelfde groeitempo 2.000. Ter vergelijking: tijdens de piek in het voorjaar lagen maximaal 1.300 mensen met corona op intensieve.

In het uiterste noodscenario kunnen de ziekenhuizen maximaal 2.000 covidpatiënten op intensieve aan. Door de genomen maatregelen kunnen we daar allicht onder blijven. Maar doordat niemand dat met zekerheid kan zeggen, nemen virologen het zekere voor het onzekere. Temeer omdat er weinig hoopgevende signalen zijn. Zeker, het groeitempo van het aantal ingenomen ziekenhuisbedden is in Wallonië voorzichtig aan het afnemen. Maar zowel in Vlaanderen als in Brussel is er nog altijd een tendens naar een almaar hoger groeitempo.

Als het ombuigen van de curves te lang duurt, kan de marge die er in Vlaanderen nog is om patiënten uit de overbelaste Brusselse en Waalse ziekenhuizen op te vangen als sneeuw voor de zon wegsmelten. Dan rest niets anders dan hopen op redding uit het buitenland. Kunnen patiënten daar niet geholpen worden, dan dreigen sommigen nodeloos te sterven.

Nieuwe Vlaamse maatregelen kunnen wat extra zekerheid inbouwen, iets waar de zorgsector naar smacht. Het ziekenhuispersoneel zit op zijn tandvlees, waardoor veel krachten uitvallen. De vrees bestaat dat we in theorie misschien kunnen spreken over 2.000 bedden voor covidpatiënten op de intensieve zorg, maar dat er onvoldoende personeel beschikbaar is om dat in de praktijk waar te maken.

Niet alleen de virologen, maar ook burgemeester en gouverneurs zijn zich de voorbije dagen beginnen te roeren. Hans Bonte (sp.a), de burgemeester van Vilvoorde, pleitte voor Vlaamse actie omdat Brussel de fitnesscentra en de casino’s heeft gesloten en hij vreest dat Brusselaars naar zijn gemeente zullen afzakken. De West-Vlaamse gouverneur Carl Decaluwé liet dan weer uitschijnen dat hij eveneens aan verstrengingen denkt. Als elke burgemeester of gouverneur andere maatregelen neemt, dreigt het Vlaamse coronabeleid alle kanten op te schieten.

Onder druk van de virologen en uit vrees voor ongecoördineerde verstrengingen door burgemeesters en gouverneurs is Jambon overstag gegaan. In de loop van de dag gaat zijn regering samen met virologen, de gouverneurs en sociaal-economische actoren bekijken welke verstrengingen er kunnen komen. Vanavond volgt overleg in de regering. De bedoeling is maatregelen te nemen in de lijn van wat Brussel en Wallonië eerder aankondigden en daar zeker niet nog een schep bovenop te doen. ‘Aan een verder opbod van maatregelen heeft niemand wat’, klinkt het in de Vlaamse regering.