Druggebruik van Belgen dubbel zo hoog als gedacht

De Nationale Bank heeft de belangrijkste macro-economische statistieken van België herberekend op basis van nieuwe bronnen om de kwaliteit ervan te verbeteren. In dat kader werd onder meer de omvang van de illegale economie opnieuw geraamd, omdat verboden economische activiteit ook deel uitmaakt van het bruto binnenlands product (bbp).

Een opvallend resultaat is de forse opwaartse herziening van de consumptie-uitgaven voor illegale drugs. De Belgen spenderen volgens de nieuwe raming 1,2 miljard euro per jaar aan verdovende middelen. Volgens de vorige raming bedroeg de consumptie van drugs maar 647 miljoen euro. De forse stijging van de uitgaven in de voorbije tien jaar wijst vooral op een sterke toename van het druggebruik, want de gemiddelde prijs van drugs bleef sinds 2013 ongeveer stabiel.

De Nationale Bank baseert haar raming op informatie van het Europees Drugsagentschap, de federale politie, het wetenschappelijk instituut Sciensano en instellingen die verslaafden helpen. Er is rekening gehouden met de recentste resultaten van gezondheidsenquêtes, gegevens van inbeslagnames en evoluties in de buurlanden.

Cocaïne

De opwaartse herziening van het druggebruik is het grootst voor de recentste jaren. De trend weerspiegelt die van de inbeslagnames van cocaïne in de haven van Antwerpen. Tot en met 2023 waren dat er steeds meer. In de eerste helft van 2024 is echter de helft minder cocaïne ontdekt, zowel in België als in Nederland. De Nederlandse douane vermoedt dat criminelen andere routes zoeken.

De schatting van het druggebruik is geen exacte wetenschap, signaleert de Nationale Bank. ‘De resultaten blijven onderhevig aan grote onzekerheid omdat de raming berust op veel aannames en er zeer weinig waarnemingen beschikbaar zijn.’

Naast de productie van en de handel in drugs omvat de illegale economie ook prostitutiediensten en de smokkel van tabak. Die illegale economie is iets groter dan eerder gedacht door de Nationale Bank. Haar omvang bedroeg in de periode 2009-2021 gemiddeld 0,5 procent van het bbp. Dat is 3 miljard euro in euro’s van vandaag. Volgens de oude raming was de illegale economie goed voor 0,4 procent van het bbp.

Prostitutie

De raming van de uitgaven voor prostitutie is slechts heel licht herzien, maar de Nationale Bank wijst op belangrijke verschuivingen. ‘Het aantal geschatte transacties van escorts is aanzienlijk naar boven bijgesteld, vooral ten koste van raamprostitutie en massagesalons.’

De Belgen spendeerden de jongste drie jaar gemiddeld 1,1 miljard aan prostitutie. Die raming is onder meer gebaseerd op een studie van de KU Leuven uit 2015. Er gebeurde een update op basis van nieuwe informatie die online werd verzameld en op basis van informatie van de federale politie over het aantal raamprostituees in 2023.

Zwarte economie

De niet-geobserveerde of zwarte economie is veel groter dan de illegale economie. Zij omvat legale activiteiten, zoals zwartwerk, waarvan de inkomsten niet worden aangegeven. Volgens de nieuwe raming was de zwarte economie in de periode 2009-2021 goed voor gemiddeld 3,4 procent van het bbp of zowat 20 miljard euro. Die raming is 0,1 procentpunt lager dan de oude schatting. Meer details wil de Nationale Bank niet meedelen. Het is dus niet duidelijk of de zwarte economie groeit of krimpt.