Akkoord over herziening grondwet

‘Hoe dichter bij de verkiezingen, hoe moeilijker het is om in het kernkabinet tot een compromis te komen’, klonk het gisteren in regeringskringen. Maar het lukte dan toch. Premier Elio Di Rupo (PS) bereikte gisteravond samen met de vicepremiers en de partijvoorzitters een akkoord over welke grondwetsartikels voor herziening vatbaar verklaard worden.

Een grondwetsherziening is de meest elegante manier om het parlement te ontbinden. Dat moet gebeuren, omdat anders de federale verkiezingen ná 25 mei zouden vallen. Een minder elegante manier om het parlement te ontbinden is de regering wegstemmen.

De regering discussieerde gisteren over welke artikels ze voor herziening vatbaar wil maken. Zodra het parlement die lijst goedkeurt, volgen automatisch verkiezingen. Het volgende parlement mag dan bepalen hoe de artikels in kwestie worden aangepast.

CD&V wilde het liefst artikel 195, dat deze herzieningsprocedure bepaalt, zélf voor herziening vatbaar verklaren. Het is de passe-partout om na 25 mei álles in de grondwet te kunnen veranderen. De christendemocraten willen van de N-VA niet het verwijt krijgen dat ze een nieuwe staatshervorming blokkeren. Maar de Franstaligen willen elke opening naar een zevende staatshervorming of confederalisme wél tegenhouden. Uiteindelijk haalden de Franstaligen hun slag thuis en werd beslist artikel 195 niet in de lijst op te nemen. Welke artikels van de grondwet worden dan wel voor herziening vatbaar? Grotendeels dezelfde lijst als in 2010, toen de zesde staatshervorming werd opgestart. De artikels die effectief in de zesde staatshervorming werden gewijzigd, worden wel uit de lijst gezuiverd.

Dat houdt de bewegingsvrijheid op het eerste gezicht beperkt, maar CD&V merkte gisteren op dat alle mogelijkheden voor een nieuwe staatshervorming wel degelijk intact blijven. Om de pensioenen of de ziekteverzekering te splitsen, zoals de N-VA wil, is het niet nodig de grondwet te wijzigen.

Grote delen van de sociale zekerheid staan immers niet in de grondwet maar in bijzondere wetten, die via een tweederdemeerderheid en een meerderheid bij zowel de Franstalige als de Vlaamse leden van de Kamer kunnen worden gewijzigd.