De Block wil één statuut voor alle werkenden

‘131.713, een priemgetal.’ De Block weet nog perfect hoeveel stemmen ze in 2014 haalde. De campagne om het op 26 mei even goed te doen is begonnen. Het woord campagne ontlokt bij De Block evenwel een zucht. ‘Ik werk liever, maar je kunt niet verkozen raken zonder campagne te voeren, dus moet het wel. Debatten doe ik graag, maar ik ga niet op de markt staan. Heel die reutemeteut van affiches en flyers laat ik ook liever aan me voorbijgaan.’

De Block was de afgelopen legislatuur minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid en kreeg er na het verdwijnen van de N-VA uit de federale regering Asiel en Migratie bij. Op basis van haar ervaringen op de eerste twee departementen heeft ze een langetermijnvisie op onze sociale zekerheid uitgewerkt. ‘De sociale zekerheid is dit jaar 75 jaar geworden. She’s an old lady and needs to be repainted’, zegt de liberale toppolitica. ‘Ze moet mee met haar tijd, zodat ze hups en fris blijft.’

Statuten

In de volgende legislatuur wil De Block komaf maken met de aparte statuten van werknemers, zelfstandigen en ambtenaren. ‘De grootmoeder van mijn man was altijd kwaad dat hij niet bij ‘de Gas’, de voorganger van Fluxys, was gegaan, omdat men daar een zeer gunstig pensioen had. Nu hoppen mensen van het statuut van zelfstandige naar dat van werknemer of van ambtenaar naar werknemer. Zelfs al worden ze daarvoor gestraft, want wie als ambtenaar stopt, zet zijn hoge pensioen op de helling. Daarom moeten we meer lijn brengen in die statuten.’

Verworven rechten blijven behouden. ‘Maar voor mensen die nu beginnen te werken, zou het gelijk moeten zijn of ze dat als werknemer, ambtenaar of zelfstandige doen. We willen dat ze dezelfde pensioenrechten opbouwen en op dezelfde werkloosheid- en ziekte-uitkeringen kunnen terugvallen.’

Een tweede grote hervormingswerf is de hertekening van de financiering van de sociale zekerheid. Nu haalt de overheid het geld voor de gezondheidszorg, de pensioenen en andere uitkeringen vooral uit het heffen van socialezekerheidsbijdragen op de lonen. De Block ijvert voor een ‘cappuccinomodel’, dat vooreerst bestaat uit een basisverzekering waarop iedereen recht heeft. In die basisverzekering - het koffiekopje - zitten het leefloon, de ziekteverzekering en de kinderbijslag. Die worden op termijn volledig uit de sociale zekerheid gehaald en vanuit het algemene budget van de overheid gefinancierd.

Cappuccino

Zoals bij een cappuccino komt boven op die basisverzekering een laag espresso. Het gaat om een werkverzekering, waar enkel wie heeft gewerkt recht op heeft. Denk aan uitkeringen voor werkloosheid - die beperkt worden in de tijd -, arbeidsongeschiktheid, pensioen én een opleidingsbudget.

‘Een gebrek aan specifieke vaardigheden is een sociaal risico’, meent De Block. ‘Daarom moeten werknemers een budget kunnen opbouwen waarmee ze tijdens hun loopbaan tot twee jaar opleiding kunnen volgen.’ Daarbovenop komt nog een laag van aanvullende collectieve verzekeringen - het laagje melkschuim - zoals het aanvullende bedrijfspensioen, en individuele verzekeringen.

Doordat de ziekteverzekering niet langer met socialezekerheidsbijdragen worden gefinancierd, maar vanuit de algemene middelen, ontstaat ruimte om die bijdragen te verlagen.

‘De voorbije legislatuur daalden de bijdragen die de bedrijven boven op het brutoloon betalen van 33 naar 25 procent. Door de gezondheidszorg niet langer met die bijdragen te financieren, moeten de bijdragen op termijn tot 20 procent kunnen dalen’, meent De Block.

Het geld voor de ziekteverzekering zal elders vandaan moeten komen. Voor nieuwe belastingen past De Block en bijkomende besparingen op de overheid zijn volgens haar ook moeilijk omdat grote delen van de federale overheid al op hun tandvlees zitten. ‘Als in ons land evenveel mensen als in Nederland werkten, zouden er 600.000 meer aan de slag zijn’, zegt ze. ‘Dan ontvangt de overheid veel meer inkomsten en gaan we fluitend naar een begrotingsevenwicht.’

Door de hervorming in stappen uit te voeren kunnen we volgens haar vermijden dat het tekort explodeert. ‘Als we een deeltje van de gezondheidszorg uit de sociale zekerheid halen, ontstaat ruimte voor een lastenverlaging. Dan krijgen de bedrijven zuurstof, werven ze extra aan, krijgt de overheid meer inkomsten en kunnen de bijdragen verder worden verlaagd. Het is een werk van meerdere legislaturen, maar we moeten er nu aan beginnen.’

Zilver

De Block wil graag minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid blijven om de hervorming zelf uit te voeren.‘Het is niet dat ik Asiel en Migratie niet graag doe, maar ik had nooit gedacht dat het me een tweede keer zou overkomen. Een derde keer hoeft niet. I’ll be back, heeft mijn voorganger Theo Francken (N-VA) al aangekondigd. Wel, I won’t be back op Asiel en Migratie.’

Het hangt van de kiezer af of ze zichzelf kan opvolgen. De populariteit van De Block is niet meer wat ze in 2014 was. Zelf ziet ze de bui al hangen. ‘Zelfs als ik heel goed scoor, zal ik als verliezer worden geframed. Je kunt zilver halen, maar als je de vorige keer goud haalde, heb je het minder goed gedaan.’

Het doel blijft dat Open VLD de tweede partij van Vlaanderen wordt. ‘We zijn optimisten, dus we geloven erin.’