Groen en PS hekelen beslissing regering om vipvluchten uit te besteden

Onder de 'witte vloot' vallen de passagiersvliegtuigen die Defensie gebruikt voor 'vipvluchten' van bijvoorbeeld de koning, de ministers en leden van Europese instanties. In september gaf de regering groen licht om daarvoor voortaan twee toestellen te huren bij de firma Abelag Aviation. Het gaat om Falcon 7X-toestellen die 16 zitplaatsen tellen en die worden bestempeld als de 'Rolls-Royce' uit het gamma van de Franse vliegtuigbouwer Dassault. De regering koos voor een 'dry leasing' waarbij de toestellen twaalf jaar worden gehuurd zonder bemanning. Kostprijs: 124,5 miljoen euro.

Er werd al een procedure aangespannen tegen de beslissing, maar de Raad van State verwees die in december naar de prullenmand. Toch vinden de oppositiepartijen Groen/Ecolo en PS dat het nieuwe contract voor de witte vloot nog vragen doet rijzen.

Leasing

Waarom koos de regering voor een leasingformule en geen aankoop? Minister van Defensie Philippe Goffin (MR) antwoordde de parlementsleden Wouter De Vriendt (Groen) en Hugues Bayat (PS) dat het contract goedkoper is. Volgens Goffin levert dat, gespreid over twaalf jaar, een besparing van 44 miljoen euro op.

'Het is me niet zo duidelijk waar die besparing van 44 miljoen euro wordt gehaald ten opzichte van de aankoop van een eigen vloot', reageert De Vriendt. 'De aankoop van tweedehandstoestellen met ongeveer een exact aantal kilometers op de teller kost 45 à 50 miljoen euro. Dan hou je met dit budget nog 6 à 6,5 miljoen euro per jaar over voor onderhoud. Dat moet toch ruim volstaan?'

De 'grotere flexibiliteit' is nog een argument dat de minister opwierp. 'We krijgen de mogelijkheid nog andere vliegtuigtypes te huren, met een capaciteit van 12 tot 250 passagiers, om snel te kunnen inspelen op mogelijke noden.' Volgens PS'er Bayat houdt dat evenmin steek. 'Vroeger waren het onze eigen vliegtuigen die door het leger werden beheerd. Ik zie niet in waar de flexibiliteit verbetert.'

Goffin geeft wel toe dat de regering niet anders kon dan de witte vloot uit te besteden. 'De pensioneringsgolf bij de gespecialiseerde luchtvaarttechnici zal bij Defensie tot gevolg hebben dat het vanaf 2021 onmogelijk wordt de witte vloot nog verder te onderhouden met het huidige militair personeel.'

Veiligheid

Is er dan geen veiligheidsrisico dat de inzittende vips worden bespioneerd, als een privébedrijf de toestellen mag onderhouden? Ook de piloten zullen niet altijd militairen zijn, geeft Goffin toe. Als er tekorten zijn, bepaalt het contract dat burgerpersoneel kan inspringen. Zeker als er andere toestellen nodig zijn dan de Falcon 7X, zullen de piloten geen militairen zijn, maar ingehuurde burgers die wel kunnen vliegen met die toestellen.

De Vriendt: 'Volgens mij zijn onze veiligheidsbelangen in het geding. Ik ben het er niet mee eens dat er geen risico's zijn verbonden aan zo'n leasing van het bedrijf Abelag, waarvan het moederbedrijf Luxaviation voor een derde in handen is van een groot Chinees fonds.'

Maar Goffin weerlegt dat. Hij merkt op dat Flying Group, een vliegtuigmaatschappij uit Wilrijk die naast het contract greep, al twijfels had opgeworpen over de betrouwbaarheid van Abelag. Maar de Raad van State heeft die kritiek van tafel heeft geveegd. 

Goffin benadrukt ook dat de vliegtuigen van de witte vloot geen 'geclassificeerde omgeving' zijn, waar de vips met elkaar hoogst vertrouwelijke informatie mogen bespreken. 'Dat was nooit een specificatie in het bestek. In het bestek is wel voorzien dat de militaire inlichtingendienst ADIV het veiligheidsrisico zal inperken door individuele veiligheidsverificaties (screenings, red.) uit te voeren van alle personeelsleden van Abelag die actief zijn op de vliegtuigen. Verder bestaat de mogelijkheid een sweeping te doen in de vliegtuigen om eventuele afluisterapparatuur op te sporen.'

Risico

De Vriendt vindt het 'bizar' dat de minister zomaar verklaart dat de vipvliegtuigen geen geclassificeerde omgeving zijn. 'We weten dat in deze toestellen regeringsleiders, mensen van de NAVO en dergelijke zullen worden vervoerd. Dat is een omgeving waarin je op een vertrouwelijke, zekere manier moet kunnen praten en waar er geen enkele twijfel mag zijn over de vertrouwelijkheid en het verhinderen van spionage. Dit is een risico. Voor dit soort toestellen moeten we in feite altijd proberen Europees te kopen. Dat is hier helaas niet gebeurd.'

De minister houdt wel nog een slag om de arm: 'Als tijdens de uitvoering van het contract alsnog blijkt dat bepaalde veiligheidsrisico's ontstaan, kan Defensie het contract eenzijdig opzeggen.' Maar De Vriendt blijft de keuze van de regering 'naïef' vinden en wil de zaak verder uitspitten.