Iedereen mag straks neuzen in 'rijkenregister'

Vanaf 31 oktober wordt het UBO (Ultimate Beneficial Owner)-register of 'rijkenregister' een feit.   

Met dat register wordt het mogelijk te achterhalen wie de begunstigden zijn van vennootschappen, verenigingen en stichtingen die in België hun hoofdzetel hebben. Europa legt de regeling op om terroristen aan te pakken en witwassen te bestrijden.

Personen die zich met witwassen bezighouden, verschuilen zich vaak achter een wirwar van vennootschappen. Dankzij het UBO-register krijgen opsporingsinstanties sneller duidelijkheid over wie achter de schermen aan de touwtjes trekt. Zo kunnen ze criminelen beter aanpakken.

De wetgeving over het register is al ruim een jaar klaar. Het was nog wachten op een koninklijk besluit (kb) voor de laatste details. Dat kb is op 14 augustus gepubliceerd en treedt op 31 oktober in werking.

Elke burger

Het register is vanzelfsprekend toegankelijk voor misdaadbestrijders, maar ook voor personen die beroepshalve moeten nagaan of ze met criminelen te maken hebben, zoals notarissen, advocaten, vastgoedmakelaars of accountants. 

Daarnaast krijgt ook de fiscus toegang. Fiscale advocaten vrezen dat het register voor de belastingadministratie de laatste schakel is om een volledig zicht te krijgen op het vermogen van privépersonen. Om inzage te krijgen moet de fiscus niet eens aantonen dat er aanwijzingen van belastingontduiking zijn. 

Opvallend is dat niet alleen de fiscus maar alle burgers inzage in het register kunnen krijgen zonder dat ze een legitiem belang moeten aantonen. 'Ze moeten niet verantwoorden waarom ze het register willen raadplegen, behalve als het om vzw's of een stichting gaat', zegt advocaat Kristof Brys.
Brys.

Voor journalisten is dat een interessante mogelijkheid om te achterhalen wie de grootaandeelhouders van familiebedrijven zijn of wie schuilgaat achter een stichting die een goed doel steunt.

Bepaalde gegevens zoals de voornaam, de verblijfplaats of de geboortedag kunnen particulieren niet raadplegen. 

'Bovendien zal de burger voor de raadpleging een vergoeding moeten betalen. Dat zal de toestroom aan onverantwoorde aanvragen enigzins beperken', stelt advocaat Herbert Casier. 

Beperkingen

'Zoekopdrachten zijn alleen mogelijk op naam van de onderneming of op basis van het KBO-nummer van een bedrijf', zegt Brys. Als het mogelijk was om te zoeken op naam van een persoon, zou je met één muisklik kunnen achterhalen welke grote participaties die persoon in verschillende bedrijven heeft. Zo ver is de Belgische wetgever niet gegaan. 

'De uiteindelijke begunstigde kan vragen de toegang tot de informatie die op hem betrekking heeft voor bepaalde personen te beperken', zegt Brys.  'Maar dat kan alleen in uitzonderlijke omstandigheden. Hij moet aantonen dat de toegang hem blootstelt aan een onevenredig risico, zoals het risico op ontvoering, afpersing of pesterijen.' 

Het register wordt beheerd door een dienst in de Algemene Administratie van de Thesaurie van de federale overheidsdienst Financiën. 

30 november 

Bestuurders van vennootschappen moeten ten laatste op 30 november aan het register melden welke aandeelhouders, rechtstreeks of onrechtstreeks, 25 procent van de aandelen of een kwart van de stemrechten in het bedrijf bezitten.

Als er geen aandeelhouder met een belang van 25 procent is, dan moeten de personen worden vermeld die de lakens in het bedrijf uitdelen, bijvoorbeeld via een aandeelhoudersovereenkomst. 

Als het om een vereniging of stichting gaat, dan moeten de bestuurders sowieso de identiteit van de bestuurders, de stichters, de dagelijkse leidinggevende en de eventuele begunstigden meedelen. 

De bestuurders moeten de volgende gegevens overmaken: de naam van de begunstigde, de voornaam, de geboortedatum, de nationaliteit, het land van verblijf, het volledige verblijfadres, de datum waarop de persoon uiteindelijke begunstigde is geworden, het identificatienummer van het rijksregister of van de kruispuntbank van de sociale zekerheid, of het om een rechtstreekse of een onrechtstreekse uiteindelijke begunstigde gaat en het percentage van de aandelen of stemrechten. 

Als die gegevens wijzigen of als een persoon pas later grootaandeelhouder wordt, krijgen de bestuurders een maand de tijd om de nieuwe data over te maken aan het register. 

De data worden tien jaar bewaard. 

Sanctie

Bestuurders die de formaliteiten niet vervullen riskeren een geldboete van 250 tot 50.000 euro.