Industrie houdt hart vast voor energiebevoorrading

Febeliec, de federatie van grootverbruikers die goed zijn voor zowat 40 procent van de stroom- en gasconsumptie, trekt aan de alarmbel over de nucleaire exit van ons land. De Franse energiegroep Engie, die het Belgische kernpark uitbaat, zei deze week niet meer te zullen investeren in een mogelijke verlenging van de levensduur van zijn kerncentrales. De regering wil nog tot eind volgend jaar de optie bewaren om twee reactoren na 2025 aan het werk te houden, maar volgens Engie is er dan niet meer genoeg tijd om zo’n verlenging voor te bereiden.

Febeliec vreest dat er tegen 2025 onvoldoende nieuwe capaciteit zal zijn om de kerncentrales te vervangen. Topman Peter Claes wijst op de onzekere timing van het diepgaande onderzoek dat de Europese Commissie heeft geopend naar het subsidiesysteem (CRM) waarmee de regering de investeringen in nieuwe gascentrales wil stimuleren. Eind volgend jaar wil de regering via een veiling de licenties voor centrales verdelen.

‘De Commissie heeft in principe tot 18 maanden tijd om een beslissing te nemen. Stel dat het tien maanden duurt, dan hebben we pas in mei of juni volgend jaar een beslissing. En de kans is groot dat de Commissie dan nog aanpassingen gaat vragen’, zegt Claes. 'Ik vrees dat veel potentiële investeerders in gascentrales geen dossier indienen als ze geen goed zicht hebben op de steun die ze mogen verwachten.'

Duidelijkheid

Tegenover de waarschuwing van de industrie staat de vraag van kandidaat-investeerders in gascentrales naar duidelijkheid over de kernuitstap. Ondernemer André Jurres borg onlangs zijn plannen voor een gascentrale in de Antwerpse haven op omdat die duidelijkheid er maar niet kwam.

Adrian Bobula van Dils-Energie, dat een gascentrale plant in Dilsen-Stokkem, denkt dat alles nog in orde kan komen ‘als alle stakeholders op een constructieve manier samenwerken’. Het openhouden van 40 jaar oude kerncentrales is sowieso niet de beste manier om veel hernieuwbare energieprojecten aan te trekken, vindt hij.

Claes geeft toe dat de energiekloof tegen 2025 misschien nog gedicht kan worden met een mix van maatregelen, zoals extra investeringen in hernieuwbare energie, het uitbreiden van de strategische reserve en de massale uitrol van digitale meters. ‘Maar dan mag er niets fout gaan. Dat is een te groot risico.’ Het gevolg, waarschuwt de industrie, is een concurrentienadeel door hogere prijzen en het wegblijven van nieuwe investeringen door de onzekerheid over de bevoorrading.

Liberalen

De kritiek brengt vooral de liberalen in de regering-De Croo in verlegenheid. Zij moesten het compromis rond de kernuitstap slikken om Vivaldi op de been te kunnen brengen, maar botsen nu op weerstand van het bedrijfsleven.

Het dossier is ook munitie in handen van de N-VA. Voorzitter Bart De Wever verklaarde dat de ‘paars-groene regering 1.000 jobs verloren laat gaan vanuit een volstrekt dogmatisch groen veto tegen de nucleaire optie.’ De Wever trekt ook de communautaire kaart. ‘Dit is vooral voor Vlaanderen een probleem, waar energie-intensieve bedrijven cruciaal zijn voor de welvaart.’

De regering probeerde donderdag de kritiek te counteren in het parlement. ‘Uiterlijk in november 2021 houden we een grondige evaluatie en als blijkt dat er een onverwacht probleem is, zullen we de gepaste maatregelen nemen’, zei premier Alexander De Croo. Ook het openhouden van twee kernreactoren (Doel 4 en Tihange 3) kan daar volgens hem nog deel van uitmaken. Er komt een ‘continue monitoring’ van de productiecapaciteit en de prijzen.

Energienorm

Met de invoering van een energienorm hoopt De Croo nog een angel uit het debat te halen. Zo’n norm moet garanderen dat de elektriciteitsprijzen voor gezinnen en bedrijven niet hoger stijgen dan in onze buurlanden. Hij was al gepland door de regering-Michel, maar is nooit concreet uitgewerkt. De vraag blijft wie zal opdraaien voor de kosten om in bijkomende capaciteit te voorzien.

De federale regulator CREG benadrukt intussen dat consumenten de komende jaren bewuster met hun energieverbruik zullen moeten omgaan. Door de toename van stroom uit zon en wind zal de elektriciteitsprijs steeds meer variëren in functie van het weer. Tegelijk verwacht de regulator dat het stroomverbruik door gezinnen fors zal stijgen door de opkomst van warmtepompen en elektrische auto's.

Daarom moeten consumenten hun verbruik veel meer spreiden over de dag. Om hen daartoe aan te zetten, pleit de CREG in een nieuw rapport voor dynamische prijzen die van uur tot uur kunnen veranderen. Met een digitale meter kunnen consumenten daar dan op inspelen door toestellen snel aan of uit te schakelen.