Kleine oorlogjes maken regeren onmogelijk

‘Een moslimpartij’, zo noemde staatssecretaris Zuhal Demir haar coalitiepartner CD&V in een interview met de krant De Zondag. Voorzitter Wouter Beke kreeg ervan langs omdat die allerhande uitspraken van partijgenoten door de vingers zou zien omdat die stemmen van moslimkiezers zouden opleveren. ‘Hij ziet moslims als kiesvee’, zo klonk het bijzonder scherp.

Premier Charles Michel (MR) verslikte zich na het lezen van het interview in zijn koffie. Via zijn woordvoerder liet hij weten dat de uitspraken ‘deloyaal’ en ‘onaanvaardbaar’ zijn. Ook Beke is kwaad en eist publiekelijke excuses van Zuhal Demir.

Michel is controle kwijt

De heisa maakt pijnlijk duidelijk hoe moeilijk Michel het heeft om zijn Vlaamse coalitiepartners onder controle te houden. Al van bij het begin van de legislatuur vliegen CD&V en de N-VA elkaar in de haren. Dat gekibbel past binnen hun strijd om de échte volkspartij van Vlaanderen te worden, waarbij het debat de jongste tijd vooral wordt gevoerd over identiteit.

De N-VA kiest in die strijd de kaart van de hardwerkende Vlaming die het gehad heeft met het gepamper van de allochtone bevolking. Typerend daarvoor is de verhitte discussie rond het federale centrum voor gelijke kansen Unia, dat volgens de Vlaams-nationalisten op een soms wereldvreemde manier bezig is met de discriminatie van allochtonen en te weinig oog heeft voor andere uitingen van discriminatie.

Exemplarisch is ook de klare taal die staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) gebruikt. Die beschuldigde onlangs tot grote ontzetting van Michel en CD&V dat ngo Artsen zonder Grenzen betrokken is bij mensensmokkel omdat ze bootvluchtelingen tot net voor de Libische kusten opvissen.

Silent majority

Tegenover de duidelijke taal van de N-VA zet CD&V een verhaal van ‘fatsoen’, waarmee Wouter Beke mikt op wat volgens hem de silent majority is. ‘Het is niet omdat 40 procent van de samenleving links of rechts gepolariseerd is, dat er geen midden meer is. Er is nog altijd die middengroep, een silent majority van 60 procent’, verklaarde de CD&V-voorzitter eind vorig jaar in een interview met De Tijd.

De diepe kloof tussen de N-VA en CD&V maakte het Michel al een tijdje moeilijk om te regeren. De voorbije maanden komt er van regeren zelfs nauwelijks nog wat in huis. Want in de canyon die tussen beide partijen gaapt in het identiteitsdebat, zit een misschien nog diepere sociaaleconomische kloof verstopt.

Terwijl de N-VA nog altijd zwaar wil ingrijpen in de sociale zekerheid, houdt CD&V die boot almaar meer af. Volgens de N-VA blijft het nodig om het huis met hervormingen op orde te zetten, volgens CD&V heeft de bevolking al genoeg geleden in het eerste deel van de legislatuur.

Niemand pijn doen

De identitaire en sociaaleconomische kloof binnen de regering werkt verlammend. Om een nieuw rondje gekibbel te vermijden, beslisten de meerderheidspartijen bij de begrotingscontrole vorige maand om niemand - en vooral elkaar - geen pijn te doen. Daardoor moet de regering volgend jaar nog altijd op zoek naar meer dan 5 miljard euro wil ze de begroting in evenwicht houden, wat door het uitstelgedrag een utopie is geworden.

De maandenlange discussie over de sanctionering van langdurig zieken die niet meewerken aan hun terugkeer naar werk werd dan weer beslecht met een symbooloplossing. Zowel zieken als bedrijven die te weinig doen, krijgen een zeer lichte sanctie opgelegd.

Lopende zaken

Over de nog moeilijkere discussie over de hervorming van de vennootschapsbelasting, een wens van de N-VA, en de invoering van een meerwaardebelasting, een paradepaardje van CD&V, durft niemand zelfs nog te spreken. Eind vorig jaar werd een oplossing voor Pasen vooropgesteld, nu is dat de zomer. Maar het kan ook sint-juttemis zijn.

De federale impasse ontlokte bij Voka-topman Hans Maertens de opmerking dat de federale regering er op meer dan twee jaar voor de volgende regionale en federale verkiezingen een van lopende zaken is geworden. ‘Ik hoop nog op een slotoffensief, maar ik twijfel er steeds meer aan of dat zal lukken.’ Op die manier dreigen het nog twee lange jaren te worden in de Wetstraat.