Regering zoekt goedkeuring voor subsidies gascentrales

Minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) heeft een kleine twee weken na het aantreden van de regering-De Croo een eerste keer samengezeten met Margrethe Vestager, de Europese Commissaris voor Mededinging. Tijdens het overleg maandag gaf Van der Straeten uitleg over haar plannen om vaart te maken met de kernuitstap en tegen 2025 alle Belgische kerncentrales te sluiten. Belangrijk is dat er tijdig alternatieve productiecapaciteit is. Lees: dat nieuwe gascentrales gebouwd worden.

Van der Straeten rekent op het subsidiemechanisme (CRM) om investeringen in gascentrales en opslagcapaciteit aan te trekken. Een belangrijke horde is dat de Europese Commissie haar goedkeuring nog moet geven en moet oordelen of het Belgische steunmechanisme geen ongeoorloofde staatssteun is. Tijdens het overleg met Vestager benadrukte Van der Straeten dat ‘in het kader van de energiezekerheid voor ons land de timing van de beslissing van groot belang is’.

De Commissie toonde zich eerder kritisch over de Belgische plannen. Ze opende in september een diepgaand onderzoek omdat de vorige regering onvoldoende had aangetoond dat er nood is aan overheidssteun voor de bouw van extra capaciteit. Van der Straeten krijgt tot 21 oktober om de noodzaak va het CRM-mechanisme te beargumenteren. ‘We hebben toelichting gegeven en zijn ervan overtuigd dat er een gemeenschappelijke grond is om het dossier te laten landen’, zegt ze. ‘Nu de regering een duidelijke beslissing heeft genomen, staan veel investeerders klaar die wachten op het startschot om te bieden tijdens de veiling eind 2021. Het is aan de Europese Commissie om zich uit te spreken.’

Noodscenario

Om op tijd gascentrales vergund en gebouwd te krijgen moet in oktober volgend jaar steun aan projecten worden toegewezen. Als de Europese Commissie voor haar onderzoek de maximumtermijn van 18 maanden benut, is dat onhaalbaar en lijkt het onvermijdelijk dat twee kerncentrales langer openblijven.

De regering-De Croo maakt zich sterk dat de Commissie zich bewust is van de ernst van de situatie en vroeger uitsluitsel zal geven. Het regeerakkoord voorziet in een noodscenario. Als er eind volgend jaar een onverwacht probleem is met de bevoorradingszekerheid, kan de regering beslissen twee kerncentrales open te houden.

Tijdens de regeringsvorming waarschuwden de energiespecialisten van de FOD Economie de onderhandelaars dat er ‘omtrent 31 maart 2021’ volledige goedkeuring van de Europese Commissie voor het CRM-mechanisme moet zijn. België moet tegen die datum vastleggen hoeveel extra capaciteit nodig is, zodat in oktober 2021 de subsidies in een veiling kunnen worden toegewezen. Aan een beetje vertraging valt een mouw te passen, maar de goedkeuring van Europa is nodig voor de veiling kan plaatsvinden. Anders dreigen investeerders in grote onzekerheid te belanden en af te haken. Ze riskeren dan voorwaardelijke subsidies binnen te halen die achteraf door Europa geannuleerd kunnen worden.

Van der Straeten geeft woensdag in het parlement uitleg. Haar voorganger, Marie Christine Marghem (MR), wachtte tot het laatste nippertje en diende bij Europa een onvolledig dossier in zonder uit te maken hoe ons land de miljoenensteun voor gascentrales zou financieren. Onder impuls van toenmalig Kamerlid Van der Straeten en haar N-VA-collega Bert Wollants werd afgelopen zomer een compromis uitgewerkt, waar de regering De Croo nu op voortgaat. Het subsidiemechanisme wordt via een heffing in de elektriciteitsfactuur verrekend. Om te garanderen dat de factuur van consumenten en bedrijven niet stijgt, worden andere kosten uit de energiefactuur gehaald en vanuit de begroting gefinancierd.