Als een dief in de nacht op de Vlaamse feestdag

Zelfs wie het scenario voor een politieke thriller schrijft, zou het zo gek niet kunnen bedenken. Terwijl Vlaams Parlementsvoorzitter Kris Van Dijck (N-VA) in het Brussels stadhuis zijn 11 julitoespraak afrondt - het hoogtepunt van zijn politieke carrière - haalt achteraan in de zaal de ene na de andere journalist zijn smartphone boven. ‘Vlaams Parlementsvoorzitter betaalde meisje van plezier met uw centen’, kopt het tijdschrift P-magazine op zijn website. Als een lopend vuurtje verspreidt het nieuws zich op Twitter en zo onder de journalisten in het stadhuis.

De beschuldigingen zijn niet min. Volgens P-magazine zou Van Dijck hebben meegewerkt aan het opzetten van een vennootschap met een escortdame als werkneemster. De vennootschap zou daarna failliet zijn gegaan met de bedoeling een uitkering voor de escortdame te verkrijgen. P-Magazine spreekt ook over contacten tussen Van Dijck en toenmalig minister van Werk Kris Peeters (CD&V) om te verzekeren dat de escortdame na het faillissement van de vennootschap recht zou hebben op een vergoeding voor de sluiting van de onderneming.

Zodra Van Dijck de laatste woorden van zijn toespraak heeft uitgesproken, manoeuvreert N-VA-communicatieadviseur Pol Van Den Driessche zich pijlsnel naar het spreekgestoelte om de voorzitter in te lichten voor hij vragen van journalisten krijgt. Zodra hij is ingelicht, begeleidt Van Den Driessche de voorzitter naar de achterdeur om zijn auto te bereiken.

Van Dijck negeert de vragen van ‘Villa Politica’-reporter Linda De Win. Maar hij kan niet verhinderen dat hij wordt gefilmd tot hij begeleid door naaste medewerkers en zijn vrouw in zijn auto stapt. Zo verdwijnt de kersverse parlementsvoorzitter als een dief in de nacht op het moment dat de bekroning van zijn politieke carrière moest worden.

Ongeval

De partij beseft meteen hoe laat het is. Van Dijck lag begin deze week al onder vuur omdat hij een ongeval had veroorzaakt toen hij dronken naar huis was gereden. De N-VA behield toen het vertrouwen in de burgemeester van Dessel nadat hij uitvoerig zijn excuses had aangeboden. Maar het bericht van P-magazine maakt zijn functioneren als parlementsvoorzitter politiek onhoudbaar, beseffen alle aanwezigen op de receptie op de binnenkoer van het Brussels stadhuis. Hier en daar wordt nog een grap gemaakt - ‘blijkbaar mag je in dit land al niet meer drinken of naar de hoeren gaan’ - maar iedereen ziet de ernst van de zaak meteen in.

Partijtoppers waren duidelijk niet op de hoogte. Als de partij dit had geweten, hadden ze Van Dijck nooit tot parlementsvoorzitter gepromoveerd. De Kempenaar is een vaste waarde in de N-VA. Hij behoort tot de oude garde die het uiteenspatten van de Volksunie heeft meegemaakt, zetelt al meer dan twintig jaar in het Vlaams Parlement en was jarenlang fractievoorzitter. Het tijdelijke voorzitterschap van het Vlaams Parlement was hem van harte gegund. Meer zelfs, als de puzzelstukjes bij de regeringsvorming juist zouden vallen, was het zelfs mogelijk dat hij Jan Peumans definitief zou opvolgen. Voor Van Dijck was het voorzitterschap van het Vlaams Parlement een droom die uitkwam, zei hij eerder deze week in een interview in De Tijd.

Mogelijk verklaart dat waarom hij de partij nooit op de hoogte bracht van zijn misstappen. ‘Niemand vertelt toch aan zijn bazen wat je in je verleden allemaal mispeuterd hebt’, zegt een liberaal schamper.

Alarmbellen

In het geval van Van Dijck waren wel al alarmbellen afgegaan. Een maand geleden berichtte Het Laatste Nieuws over een Vlaams Parlementslid dat na het bezoek aan een prostituee werd afgeperst. Toen al deed de naam Van Dijck in de Wetstraat de ronde. Dat was in de partij niet geweten. ‘Misschien was dat naïef van ons’, luidt het. ‘We hadden wellicht moeten nagaan of dat iemand van ons was.’ Al hadden wellicht weinigen de link met Van Dijck gelegd. ‘Je hebt echte smeerlappen in de politiek. Kris is het tegenovergestelde’, luidt het bij een andere partijtopper. ‘Hij wordt door vriend en vijand gewaardeerd. Dan verwacht je zoiets niet.’

Toch ligt het gevoelig om meteen het duwtje richting de uitgang te geven. De herinnering aan sp.a-topper Steve Stevaert, die zich vier jaar geleden van het leven beroofde, zit nog vers in het geheugen van de Wetstraat. Van Dijck zat deze week al op een media-rollercoaster en moet na dit lek niet alleen de camera’s, maar ook vrienden en familie opnieuw onder ogen komen. ‘Dit is het soort redenen waarom mensen zichzelf iets kunnen aandoen’, wordt gefluisterd. ‘Delicater dan dit wordt het niet.’

Dat duwtje richting de uitgang blijkt uiteindelijk niet nodig. Terwijl op de receptie in het Brussels stadhuis druk over het lot van Van Dijck wordt gespeculeerd, verzamelt de N-VA voor crisisoverleg. Van Dijck legt zelf zijn ontslag als parlementsvoorzitter op tafel. Niemand spreekt hem tegen. Partijvoorzitter Bart De Wever, die op missie is in Colombia, wordt telefonisch op de hoogte gebracht.

Iets meer dan drie uur nadat hij als eerste burger van Vlaanderen op het podium heeft gestaan, gaat Van Dijck voor de tweede keer deze week door het stof. Ditmaal gebeurt dat niet voor de camera’s, maar via een mededeling. ‘De recente gebeurtenissen maken het voor mij onmogelijk om nog langer te functioneren als Vlaams Parlementsvoorzitter.’ Van Dijck wijst er wel op dat hij nooit iets heeft gedaan dat tegen de wet ingaat.

De partij behoudt dan ook het vertrouwen in Van Dijck. Verschillende toppers hameren erop dat hij geen fraude heeft gepleegd. ‘Wat zijn privéleven betreft, is het niet aan ons daarover te oordelen’, zegt Vlaams fractievoorzitter Matthias Diependaele. ‘Wij zijn geen tribunaal. We behouden het vertrouwen in Kris, die een uitstekend parlementslid is, maar door de commotie kon hij geen voorzitter meer blijven.’

Van Dijck wil zich de komende dagen verdedigen tegen de ‘incorrecte aantijgingen’. Hij blijft gewoon Vlaams Parlementslid. Partijgenote en Vlaams minister-president Liesbeth Homans denkt niet dat dit het einde van zijn carrière moet betekenen. ‘Ik ken Kris al lang. Hij spartelt altijd boven.’