Ann Schoubs nieuwe directeur-generaal van De Lijn

Eind mei ging de Vlaamse regering akkoord om het mandaat van directeur-generaal Roger Kesteloot vervroegd te beëindigen. Na een selectieprocedure is de keuze voor een opvolger gevallen op Ann Schoubs. Volgens de Vlaamse regering heeft ze 'een grote kennis van duurzame mobiliteit en digitalisering'.

Schoubs is klaar om haar ervaring met vervoer en de problemen van een vervoersorganisatie in te zetten, zei ze bij haar voorstelling vrijdag. De burgerlijk ingenieur begon haar carrière bij de NMBS. Daar was ze onder meer CIO en later CEO van YPTO, een filiaal van 500 medewerkers dat IT-diensten levert aan de NMBS. In 2017 zwaaide ze bij de NMBS af als Head of Supply en ging ze aan de slag bij de Federale Interne Audit.

Schoubs wil honderd dagen de tijd nemen om de verbeterpunten en opportuniteiten bij De Lijn te bekijken, maar benoemde al een paar werkpunten. 'Stiptheid is een probleem. Daar moeten we onmiddellijk actie ondernemen om de reizigerservaring te verbeteren en te verzekeren dat er meer gebruik wordt gemaakt van De Lijn', zei ze. Voorts wil ze inzetten op een verduurzaming en vergroening van de vloot. 'Er komen veel investeringen in hybride en elektrische bussen.'

Horrorjaar gevolgd door corona

Kesteloots mandaat liep normaal gezien tot 2022, maar zijn vervroegde vertrek stond in de sterren geschreven. De Lijn krijgt al jaren kritiek op de stiptheid van haar bussen en trams, en de actuele informatie - of liever: het gebrek eraan - aan de haltes. Het gevolg: ontevreden reizigers. Door een gebrek aan chauffeurs groeide 2019 uit tot een rampjaar met een recordaantal klachten en afgeschafte ritten.

Amper rechtgekrabbeld kwam daar nog eens de coronacrisis bovenop. In de eerste weken van de lockdown vervoerde De Lijn nog geen 10 procent van het normale aantal reizigers. Mogelijk duurt het nog een hele tijd voor reizigers opnieuw de bus durven te nemen en De Lijn evenveel reizigers vervoert als vroeger. 

De Lijn scheurt ook financieel haar broek aan corona. Kesteloot becijferde de financiële impact tussen midden maart en midden augustus op 35 miljoen euro. Terwijl de veiligheidskosten stijgen, verkoopt het bedrijf minder biljetten. De regering hecht er nochtans erg veel belang aan dat De Lijn meer eigen inkomsten verwerft en minder afhankelijk is van subsidies. In 2019 haalde ze 195,3 miljoen euro uit de verkoop van vervoersbewijzen, amper 500.000 euro meer dan het jaar voordien. 

Vervroegd opgestapt

De groeiende malaise verhoogde stelselmatig de druk op Kesteloot, die uiteindelijk in mei zelf besliste op te stappen. Ook in de grotendeels politiek benoemde raad van bestuur lag de topman onder vuur. Kesteloot, die meer dan tien jaar geleden directeur-generaal werd van De Lijn, wordt geroemd om zijn aimabele karakter en zijn vakkennis, maar 'mist bezieling en frisheid'. Strategie is zijn ding, operationele daadkracht veel minder, klinkt het.

Officieel kon de Vlaamse regering Kesteloot pas na twee opeenvolgende negatieve evaluaties aan de deur zetten. Zijn evaluatie voor 2019, waarbij hij meer dan de helft van zijn bonus verloor, was volgens een insider 'eerder negatief'. '2019 was inderdaad geen goed jaar', zei Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open VLD) bij de aankondiging van zijn vertrek. 'Maar dat staat of valt niet met één persoon. Ik kijk positief terug op onze samenwerking.' 

Uiteindelijk hield Kesteloot zich meer dan 20 jaar overeind in de politieke slangenkuil rond De Lijn. Hij begon zijn carrière als journalist bij De Morgen en ATV. In 1998 belandde de socioloog bij de vervoersmaatschappij, waar hij zich eerst over Europese dossiers boog en later directeur onderzoek werd.

Uitdagingen

De uitdagingen voor Schoubs zijn niet gering. Zo moet De Lijn haar rol zien te vinden in het huidige Vlaamse openbaarvervoerlandschap. Dat werd onder vorig minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) helemaal hertekend. De tijd van de 'basismobiliteit', waarbij iedere Vlaming op enkele honderden meters van zijn deur een bus- of tramhalte had, is voorbij. In de plaats komt het concept basisbereikbaarheid. Van een 'blinde aanbodpolitiek' naar een meer vraaggestuurd systeem met een bepalende rol voor de lokale besturen, was de filosofie van Weyts.

De grote vraag is nu vooral of De Lijn de interne operator kan blijven voor het kernnet en het aanvullend net. Dat moet de vervoersmaatschappij nog bewijzen via een benchmarkstudie. Daarnaast moet de nieuwe gedelegeerd bestuurder ook de nieuwe beheersovereenkomst voorbereiden.