Belastingverlaging maakt erven door broer of zus niet populairder

Wie wat erft, beslist de federale overheid. Hoeveel belastingen de erfgenamen op hun erfenis betalen, hangt af van het gewest waar de overledene woonde. In Vlaanderen hangen de tarieven af van de graad van verwantschap van de erfgenaam met de overledene, de omvang van de nalatenschap en de samenstelling van de erfenis (roerend en onroerend goed).

Sinds september 2018 kunnen mensen dankzij de hervorming van het federale erfrecht een groter deel van hun vermogen nalaten aan wie ze willen. Eveneens in september 2018 werden de tarieven in de categorieën 'broers en zussen' en 'vreemden' verlaagd.

Verwacht werd dat mensen vaker familieleden in de zijlijn of vreemden zouden opnemen in hun testament. 'Die verwachting kwam niet uit’, stelt Vlaams Parlementslid Katrien Schryvers (CD&V) vast op basis van cijfers die ze opvroeg bij Vlaams minister van Financiën Matthias Diependaele (N-VA).

In 2020 waren broers en zussen 205 miljoen euro belasting verschuldigd op hun erfenis, 15 procent minder dan de 240 miljoen in 2018, onder het oude stelsel. In de categorie vreemden was er een gelijkaardige terugval naar 498 miljoen euro.

Vriendenerfenis

Ondanks de lagere tarieven worden broers en zussen en zeker vreemden nog altijd zwaar belast wanneer ze erven. Het laagste tarief in de zijlijn begint bij 25 procent en loopt vanaf een erfdeel van 75.000 euro of meer op tot 55 procent.

‘Misschien komt er verandering met de invoering van de ‘vriendenerfenis’ vanaf juli 2021’, zegt Schryvers. ‘Daardoor kunnen mensen een deel van hun nalatenschap via hun testament aan een ‘beste vriend’ nalaten tegen een fiscaal gunstig tarief van 3 procent.’ Ook broer(s) en zus(sen) kunnen gekozen worden als begunstigde van een vriendenerfenis.

‘Ook al is er meer vrijheid, voor ouders blijven kinderen reservataire erfgenamen die altijd minstens de helft van de nalatenschap moeten erven. Mensen wensen dat hun nalatenschap naar verwanten in rechte lijn gaat’, verklaart Schryvers de uitblijvende populariteit van het nalaten aan broers of zussen. De erfgenamen in rechte lijn (kinderen, kleinkinderen) waren vorig jaar 513 miljoen euro erfbelasting verschuldigd, bijna 4 procent meer dan in 2019.  

Belangrijke inkomstenbron

Door de coronacrisis werd vorig jaar de termijn waarin erfgenamen hun erfenisaangifte moeten indienen enkele keren verlengd. De geïnde erfbelasting blijkt echter niet te hebben geleden onder die soepelere timing. Net zoals in 2019 tekende de erfbelasting voor 1,4 miljard euro aan inkomsten, goed voor 3,3 procent van de totale inkomsten die Vlaanderen zelf int. De erfbelasting is een van de belangrijke bronnen van inkomsten voor Vlaanderen.