De do's-and-don'ts van afstandsonderwijs

Wees realistisch

Eerst en vooral: nee, drie weken zonder lessen kun je niet compenseren met afstandsleren. De richtlijnen van de onderwijsadministratie zijn duidelijk: online leren wordt aangemoedigd, maar mag niet meespelen in de evaluatie van de leerling. Nieuwe leerstof is uit den boze, al nemen niet alle leraren het even nauw met die regel.

Ook leerkracht wiskunde Karolien Dauwe experimenteert toch met extra leerstof. 'Sowieso herneem ik de leerstof na de paasvakantie, maar ik hoop door de voorbereiding wat sneller te kunnen gaan. Ik zou niet willen dat mijn leerlingen onvoorbereid aan het hoger onderwijs beginnen. Maar ik ben realistisch. Als ik merk dat het te moeilijk is om nieuwe leerstof in te oefenen, zal het bij herhaling blijven.'

Breng structuur, maar vermijd uurroosters

De verwachte inzet verschilt sterk van school tot school. Bij de ene gaat het om drie à vier uur schoolwerk per dag, de andere streeft naar een volledige lesweek van 32 uur. ‘Je kunt niet verwachten dat leerlingen uit het middelbaar, laat staan uit de lagere school, een hele dag gefocust kunnen wachten op oefeningen via Smartschool’, zegt onderwijsexpert Tim Surma (Thomas More). 'De context van leerlingen thuis speelt dan veel harder mee en niet alle ouders kunnen toezicht houden.'

De onderwijswetenschapper raadt zo’n tien uur verspreid over de week aan.

De onderwijsverstrekkers geven geen richtlijnen daarover. 'Ik denk dat het vooral belangrijk is dat ouders mee helpen in structuur en regelmaat te voorzien', zegt Lieven Boeve, de topman van het katholieke onderwijs. 'Denk bijvoorbeeld aan gezamenlijke pauzes, waarin je kunt polsen hoe goed het leren lukt.'

Activeer en hou contact

Voor online lessen geldt hetzelfde als in real life: hou leerlingen actief. ‘Het heeft weinig zin om opnames van een uur zomaar online te gooien, als daar geen denkoefeningen aan gekoppeld zijn’, zegt onderwijsexpert Pedro De Bruyckere (Arteveldehogeschool). Ook samenwerken kan in tijden van corona, bijvoorbeeld door discussiemomenten via Skype of WhatsApp. ‘Zo krijg je verschillende perspectieven op de aangeboden leerstof', zegt De Bruyckere. Daarnaast helpt het als leerlingen zichzelf kunnen toetsen via tools als Quizlet. En feedback inbouwen blijft digitaal even belangrijk als in het echt.

Keep it simple

Leerkrachten worden overspoeld door een veelheid aan digitale leerplatformen en tools. ‘Ik wil er mij in de toekomst zeker in verdiepen, maar voor nu heb ik vooral iets nodig dat ik gemakkelijk en toegankelijk kan aanbieden’, zegt Dauwe. Ze heeft een aantal filmpjes met haar gsm op YouTube gezet waarbij ze uitleg geeft bij een aantal formules en oefeningen.

Surma beaamt: ‘Ondanks alle goedbedoelde adviezen: gebruik vooral waar je al vertrouwd mee bent. Als je nooit met digitale leervormen hebt gewerkt in de klas, ga dan nu niet opeens vier tools installeren.'

Niet alles hoeft op de computer

Lang niet alle leerlingen hebben thuis een computer. Dat kan zijn omdat het gezin van de leerling het niet zo breed heeft, maar ook doordat alle laptops thuis bezet zijn nu iedereen zoveel mogelijk moet telewerken. Voor leerlingen uit het middelbaar kan daarom beter via smartphonevriendelijke kanalen worden gewerkt, zoals WhatsApp of Instagram.

Bovendien is online geen must voor afstandsonderwijs. ‘Scholen kunnen oefenblaadjes via e-mail versturen om af te drukken, of lespakketten laten afhalen of via de post versturen', zegt Boeve.

Ook De Bruyckere ziet daar de voordelen van in, maar waarschuwt dat er dan voldoende feedback moet zijn. ‘Dat kun je oplossen door een bijkomend pakket met oplossingen en ondersteuning voor de ouders, of geregeld telefonisch contact met de leerkracht.’