Regering-Jambon hertekent Vlaamse woonfiscaliteit

‘De huizenprijzen in Vlaanderen stijgen maand na maand en jaar na jaar. We vangen almaar meer signalen op dat het voor jonge Vlamingen moeilijker wordt om een eigen gezinswoning te kopen. Daar willen we met deze Vlaamse regering iets aan doen’, zegt Vlaams minister van Wonen Matthias Diependaele (N-VA).

Een gezinswoning kopen in Vlaanderen wordt goedkoper. Het tarief van de registratierechten voor de aankoop halveert van 6 naar 3 procent, een maatregel waar zeker starters of jongeren van profiteren. Het moet gaan over het enige huis of appartement, waar de koper zelf gaat wonen. Het voordeel is niet beperkt tot de eerste woning, maar slaat over op latere gezinswoningen na verkoop van de eerste.

‘De gemiddelde prijs van een appartement in Vlaanderen ligt rond 250.000 euro. Met deze maatregel bespaart de koper al snel 7.500 euro’, zegt Diependaele. ‘Door de verlaging van de registratierechten - die niet geleend kunnen worden - is er minder eigen inbreng vereist.’

De Vlaamse registratierechten op een gezinswoning zijn in drie jaar gezakt van 10 naar 3 procent. Het systeem van de bijkomende rechtenvermindering voor woningen die minder dan 200.000 euro (220.000 euro in de kernsteden en de Vlaamse Rand rond Brussel) kosten, wordt wel behouden. Omdat de verschuldigde registratierechten met de helft dalen, halveert ook de extra korting, van 5.600 naar 2.800 euro.

Een verouderde woning kopen en die doorgedreven energetisch renoveren, wordt sterker aangemoedigd. Het tarief van de registratierechten zakt van 5 naar 1 procent. ‘Het woningbestand in Vlaanderen is verouderd. We moeten een tandje bijsteken om onze woningen te renoveren en energiezuinig te maken’, zegt Diependaele.

Tweede verblijf en nieuwbouw

Een tweede verblijf aankopen of nieuwbouw worden eerder ontmoedigd. Wie in het Vlaams Gewest een tweede verblijf, een huis om te verhuren of een bouwgrond koopt, zal meer registratierechten betalen, 12 in plaats van 10 procent. ‘Niemand zegt dat we daarmee de prijzen gaan verlagen, maar we denken wel dat dat een milderend effect zal hebben op de huizenprijzen’, zegt Diependaele.

‘De maatregel zal de dualiteit op de vastgoedmarkt inperken’, zegt Johan Van Gompel, econoom bij KBC. ‘Een grote groep mensen kan en wil vastgoed kopen omdat ze er de middelen voor heeft. Ze schraagt vandaag de vastgoedmarkt door de lage rente. Maar er is ook een groep mensen voor wie vastgoed kopen zo goed als onmogelijk is geworden.’

Volgens Filip Dewaele, gedelegeerd bestuurder van Dewaele Vastgoed, is de maatregel zeer goed om de mobiliteit te verhogen. ‘De hoge prijzen en de registratierechten zijn een drempel om een eerste appartement te verkopen en een huis te kopen als er kinderen komen.’ Volgens Van Gompel komt een grotere mobiliteit op de woningmarkt de mobiliteit op de arbeidsmarkt ten goede. ‘De gevolgen voor de nieuwbouwmarkt zijn verwaarloosbaar. Alleen op de grond worden registratierechten betaald, op het gebouw 21 procent btw’, zegt Frédéric Vandenhende van Investr, een platform voor vastgoedinvesteerders.

Voordeel geschrapt

Bij de hervorming wordt de meeneembaarheid van de registratierechten geschrapt. Dat is een voordeel voor wie al een gezinswoning kocht en die inruilt voor een andere. De eerder betaalde registratierechten konden in mindering gebracht worden als aan enkele voorwaarden voldaan was. 'Die meeneembaarheid veroorzaakte veel kopbrekens. Mensen wisten wel dat ze er recht op hadden, maar ze hadden geen idee hoeveel hun voordeel was', zegt Bart Van Opstal, notaris en woordvoerder van Notaris.be. Het voordeel kon tot 13.000 euro oplopen. Er komt een overgangsregeling: tot eind 2023 zal de koper kunnen kiezen tussen het verlaagd tarief van 3 procent en de meeneembaarheid in combinatie met 6 procent registratierechten. De hervorming van de registratierechten zal 140 miljoen euro opleveren tegen 2024, vooral door de afschaffing van de meeneembaarheid.

De ambitie is de hervorming vanaf 1 januari 2022 te laten ingaan. De aankondiging van de maatregel zal ertoe leiden dat de kopers schuiven met hun timing. Kopers van een gezinswoning zullen hun aankoopakte pas laten verlijden nadat de nieuwe regeling is ingegaan. ‘Wie vandaag een akkoord met de verkoper bereikt, kan in theorie van de lagere registratierechten genieten. De maximumtermijn voor het verlijden van de koopakte is vier maanden', zegt Van Opstal. Kopers van een tweede verblijf of een investeringsvastgoed zullen hun akte nog voor de nieuwe regeling willen laten verlijden.