Franse Gemeenschapsregering dreigt op zucht van verkiezingen om te vallen

De regering van de Franse Gemeenschap, die in Franstalig België is omgedoopt tot de Federatie Wallonië-Brussel, staat onder hoogspanning. De linkse coalitiepartners PS en Ecolo willen terugkomen op de deal over een hervorming van het Franstalig hoger onderwijs, ook al was die in het regeerakkoord voorzien. Ze botsen daarbij op de MR, die er niet van wil horen.

Waarover gaat het? Net zoals Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) een decreet invoerde met een 'harde knip' of 'mijlpaal', waardoor Vlaamse studenten slechts twee jaar de tijd krijgen om door alle examens van hun eerste bachelorjaar te raken, wil ook Franstalig België zo'n regeling invoeren. Twee jaar geleden werd daarover een akkoord gesloten, waarbij werd vastgelegd binnen welke termijn studenten moeten slagen. Als ze na zeven à acht jaar nog altijd geen bachelordiploma hebben gehaald - een opleiding die normaal twee of drie jaar duurt - houdt het op. Dan stopt de financiering.

Bang van eigen schaduw

Dat is vastgelegd in het zogenaamde décret Paysage, het landschapsdecreet. Dat werd in het academiejaar 2022-2023 al gedeeltelijk ingevoerd, maar zou pas volgend academiejaar volledig van kracht worden. Volgens de Franstalige studentenvereniging FEF zouden daardoor maar liefst 70.000 studenten hun studies moeten stopzetten, zo worden de alarmklokken geluid.

En het studentenprotest mist zijn effect niet. Met de verkiezingen in zicht zijn de linkse partijen bang geworden van hun eigen schaduw: ze willen het landschapsdecreet bijsturen en de studenten extra uitstel geven. Ze maakten een eigen voorstel 'om te vermijden dat duizenden studenten onterecht zouden worden uitgesloten van hoger onderwijs'.

Coalitiepartner MR wil daar niet van horen. De minister-president van de Franse Gemeenschapsregering, Pierre-Yves Jeholet (MR), stelde al dat de liberalen 'geen voetveeg' zijn en dat ze niet zullen bewegen. De Franstalige liberalen kregen daarbij onverwacht de steun van meer dan duizend professoren en experts. In een opiniebijdrage in de Franstalige krant La Libre Belgique waarschuwden ze ervoor dat uitstel het onderwijsniveau in Franstalig België verder naar beneden zou halen.

Glans weg

Als de linkse partijen het landschapsdecreet alsnog willen aanpassen, zullen ze dus steun moeten zoeken bij de oppositie. Via een wisselmeerderheid met Les Engagés of de PTB (de Franstalige PVDA) kan het decreet alsnog worden bijgestuurd. 'Als de linkse coalitiepartners dat met een alternatieve meerderheid willen doen, veroorzaken zij de facto de val van de regering', waarschuwt MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez. Hij is bereid de evaluatie van het hervormde systeem een jaar te vervroegen, maar niet meer dan dat. Grote toegevingen komen er niet, verzekert hij.

De Franse Gemeenschapsregering kan dan wel niet vallen - net als in Vlaanderen kunnen geen vervroegde verkiezingen worden uitgeschreven - toch zou een val van de regering-Jeholet op een zucht van de verkiezingen alle glans van het regeringswerk halen. De voortzetting van de PS-MR-Ecolo-coalitie zou meteen ook heel onwaarschijnlijk worden. Het wordt dan ook interessant om te zien welke wisselmeerderheid de PS en Ecolo op het getouw zetten: met Les Engagés of met de PTB? Vanuit de hoek van Les Engagés zijn er signalen dat ze het voorstel van de PS en Ecolo niet zullen steunen. Het zou betekenen dat de PS voor het eerst in zee gaat met de PTB.