Minder asielaanvragen in België, meer in rest van Europa

Het aantal mensen dat voor het eerst asiel aanvroeg in de Europese Unie is in 2023 met 20,1 procent toegenomen. De buurlanden van België volgen die tendens. Duitsland zag zelfs een stijging van 51,1 procent. In Nederland en Frankrijk bleef de toename beperkt tot respectievelijk 7,6 en 5,5 procent. Met een afname van 8,8 procent gaat België dus tegen die trend in. Dat blijkt uit een data-analyse van De Tijd op basis van cijfers van het Europese statistiekbureau Eurostat.

Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor (CD&V) wees er begin dit jaar al op dat het aantal asielaanvragen van niet-begeleide minderjarigen uit Afghanistan met een derde was afgenomen. Ze deed dat na de publicatie van de asielcijfers door het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen. Ze haalde ook het effect van het Dublin-centrum aan, van waaruit asielzoekers worden teruggestuurd naar het land dat hen voor het eerst registreerde.

Migratieonderzoeker Pascal Debruyne (Odisee-hogeschool) kijkt eerder naar de ‘slechte en onzekere opvangsituatie in ons land’. ‘Overheden denken veel te vaak onterecht dat ze migratiebewegingen kunnen sturen. In de praktijk lukt dat maar beperkt. Mensen komen naar een bepaald land omdat ze er al andere mensen kennen. Daarnaast zijn mensensmokkelaars een sturende factor: zij bepalen de routes op basis van wat ze weten over de beperkingen in landen. Ook online-informatie, op Facebook en andere kanalen, heeft een invloed.’

1.049.275 dossiers

Alles samen deden vorig jaar in de hele EU 1.049.275 mensen voor het eerst een asielaanvraag. De meeste mensen die asiel aanvroegen in Europa kwamen - net als in 2022 - uit Syrië, Afghanistan en Turkije. Ze klopten het vaakst aan in Duitsland, Spanje, Frankrijk, Italië en Griekenland. Die vijf landen waren samen goed voor 79 procent van alle nieuwe aan­vragen, wat eens te meer bewijst dat er geen sprake is van een gelijkmatige spreiding over Europa. In 2022 zaten de aanvragen net iets minder geconcentreerd bij de grootste ontvangers. De landen uit de top vijf (Duitsland, Frankrijk, Spanje, Oostenrijk en Italië) kwamen toen samen aan 75 procent.

De Belgische overheid registreerde vorig jaar 29.325 eerste asielaanvragen, goed voor 2,8 procent van het Europese totaal. De aanvragers kwamen vooral uit Syrië, Afghanistan, Palestina, Turkije en Eritrea. Tel je ook de dossiers mee van asielzoekers die een ‘herhaald verzoek’ deden en zo een nieuwe procedure startten, dan ging het om ruim 35.500 stuks (-3,2%). Daarmee staat België op de achtste plaats van de Europese lidstaten die de meeste aanvragen binnenkregen.

Houden we ook rekening met het bevolkingsaantal, dan klopten in België met 2,5 aanvragen per 1.000 inwoners verhoudingsgewijs meer mensen aan dan in Frankrijk en Nederland (elk 2 per 1.000), maar minder dan in Duitsland (4 per 1.000). De hausse in dat laatste land valt deels te verklaren door een verdubbeling van het aantal aanvragen van Turkse asielzoekers. Vluchtelingenorganisaties wijzen op de onderdrukking van opposanten door de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Daarnaast spelen ook de economische malaise in het land en de verwoestende aardbeving in het zuidelijke grensgebied met Syrië in februari 2023.