Europa brengt alliantie in stelling voor eigen productie chips

Al na amper een jaar past de Europese Commissie haar industriestrategie grondig aan. Ze trekt lessen uit de pandemie: het vrij verkeer op de interne markt stokte, de toeleveringsketens van essentiële producten, waaronder voedsel en gezondheid, raakten verstoord en de informatiedoorstroming tussen de lidstaten liep mank. De Amerikaanse markt en China zijn nog altijd grotendeels gesloten.

'Europa wil een open continent blijven, maar we gaan onze rechten wel assertiever verdedigen', zegt Valdis Dombrovskis, de vicevoorzitter van de Europese Commissie, die bevoegd is voor economie en handel. 'Openheid vergt ook eerlijkheid', voegt Margrethe Vestager, de commissaris voor Concurrentie, eraan toe. Vestager lanceerde samen met de industriestrategie een verordening die Chinese bedrijven op overnamepad in Europa kan afstoppen als ze hun geld halen uit overheidssubsidies die de Europese markt verstoren.

Chips

Om een nieuwe crisis beter de baas te kunnen, wil de Commissie volgend jaar een crisismechanisme voorstellen dat een herhaling van de coronaproblemen moet vermijden. Tegelijk bracht ze de afhankelijkheid in kaart van 5.200 producten die Europa invoert. Voor 137 producten of grondstoffen in gevoelige sectoren als de farmasector is Europa zeer afhankelijk van die import.

Van die groep zijn 34 producten - goed voor 0,6 procent van de waarde van de Europese invoer - moeilijk te vervangen of te betrekken uit andere landen. Het gaat onder meer om diamant, jodium en chemische verbindingen als beryllium en nefelien. Voor die grondstoffen zoekt Europa meer diversificatie in de toeleveringsketen en internationale samenwerking. Voor halfgeleiders wil de Commissie een industriële alliantie opzetten.

In 1990 was Europa nog goed voor 44 procent van de wereldwijde productie van halfgeleiders. Nu produceert Europa amper 10 procent van alle chips. Die achterstand is bijzonder heikel nu de wereld kampt met een tekort aan chips. 'Net die chips gaan over drie tot vijf jaar meer dan 30 procent van de prijs van een wagen bepalen', zegt Thierry Breton, de commissaris voor de Interne Markt.

De Europese auto-industrie kampt met een tekort aan chips. De autogroep Stellantis, het moederbedrijf van Peugeot-Citroën en Fiat-Chrysler, heeft in het eerste kwartaal 190.000 auto's niet kunnen maken door een tekort aan halfgeleiders. Dat is zo'n 11 procent van de geplande productie, maakte het bedrijf woensdag bekend.

Om het tij te keren wil de Europese Commissie de eigen chipproductie tegen 2030 minstens verdubbelen naar 20 procent. Ze brengt daarvoor een industriële alliantie in stelling van bedrijven die gespecialiseerd zijn in halfgeleiders, onderzoekscentra zoals het Leuvense Imec en al zeker 22 EU-lidstaten. De samenwerking mikt op de ontwikkeling en de productie van kleine en krachtige chips, die tegen 2030 nog kleiner en krachtiger moeten zijn.

Allianties

Europa heeft al wat ervaring met industriële allianties. De oudste - de batterij-alliantie - slaagt erin een deel van de Europese achterstand voor de productie van batterijen voor elektrische wagens in te halen. Tegen 2024 telt Europa twee producenten van oplaadbare lithium-ionbatterijen. Voor waterstof ligt Europa al op koers. De helft van de producenten van waterstof uit elektrolyse, ook de grootste, zijn hier aanwezig.

Welke bedrijven deel gaan uitmaken van die alliantie van halfgeleiders is nog niet duidelijk. Wel zag Breton de voorbije dagen en weken alle toplui van bedrijven uit die sector. De topman van de Amerikaanse chipgigant Intel, Pat Gelsinger, overweegt de bouw van een fabriek in de Benelux. Hij hoopt op 8 miljard euro aan subsidies.

De allianties genieten een apart statuut dat samenwerking van bedrijven in de keten gedoogt en staatssteun vergemakkelijkt. Daar komt nog bij dat de EU-landen minstens een vijfde van het geld dat ze krijgen uit het Europees herstelfonds aan digitale prioriteiten en zelfs 37 procent aan een groene transformatie moeten geven.

De Commissie werkt ook aan een alliantie voor de opslag van industriële data en clouddiensten. Ze begon ook al voorbereidingen voor een Europese samenwerking rond CO2-neutrale vliegtuigen.